چاله هاي ادب در خيابان هنر

يسنا پاكنهاد

مدتي است كه ادبيات لمپني و گردنكشي در گفتمانها و مصاحبه هاي برخي از هنرمندان سينما سيطره پيدا كرده است و براي آخرين مصداق آن ميتوان به اظهارات روز گذشته امير جعفري در پاسخ به انتقادي كه بهروز غريبپور، كارگردان تئاتر به جامه دراني برخي زير تابوت حميد سمندريان كرده بودند، اشاره كرد.
بيانيهاي كه از امير جعفري در رسانه ها منتشر شده انسان را به ياد گفتمانهاي رايج در چاله ميدان مي اندازد كه متأسفانه اين روزها در ميان بازيگران باب شده است.

ماجرا از سال گذشته شروع شد. زماني كه حامد بهداد در اعتراض به انتقاداتي كه فريبرز عرب نيا بدون اشاره مستقيم در برنامه هفت از او كرده بود، بيانيه اي صادر كرد كه همه را به ياد رجزخوانيهاي چاله ميداني انداخت. البته اين ادبيات و جملات سالها است كه متأسفانه به گفتمان حاكم در محيطهاي فوتبالي ميان بازيگران و مربيان تبديل شده است اما اينكه چنين كلمات و اصطلاحاتي در گفتمانهاي اهالي فرهنگ و هنر شنيده شود خيلي تأسفبار است.

بهداد در آن بيانيه خطاب به بازيگر نقش مختار گفته بود: «شنيده ام در برنامه «هفت» در جهت تغيير مسير فرهنگي سينماي جهان، يك مشت افاضات ايراد كرده ايد و پاي از گليم ادب فراتر نهاده ايد! شما كه با بدعنقي و تفرعن پوك، فضاي كاري را عصبي و زشت ميكنيد، دم از اخلاق حرفه اي نزنيد!»
بهداد در قسمت ديگري از اين نامه خطاب به عرب نيا گفته بود كه: «مدهوش آن يال و كوپال و اسب و درشكه آراسته به صنعت گريم و طراحي نشويد. غره به دوبله سريال در چند كشور عربي نيز نباشيد و وهم جهاني ورتان ندارد.

جناب آقاي متوسط! شما بهتر است نگران سرنوشت خودتان و فرزندتان باشيد. شما خيلي كمتر از آن هستيد كه بخواهيد از اين موضع آن هم با مدركي دون و سوادي نازل در حوزه بازيگري و مطالعاتي مقدماتي و عمومي در حد كارلوس كاستاندا و دون خوان حرف بزنيد. نكند توهم فرهنگي بودن و روشن بيني داريد؟!»

البته ماجرا به همين جا ختم نشد و بازيگر خودشيفته سينما بار ديگر و اين بار در پاسخ به اظهارات انتقادي حسين ياري در برنامه هفت، گفتوگويي با محوريت صحبتهاي ياري با يكي از رسانه ها ترتيب داد و خطاب به حسين ياري گفت:«آن كسي كه ميگويد ما قاعده بازي را بلد نبوديم، خودش اصلاً بازيگري را بلد نيست.»

اين رد و بدل شدن گفتمانهاي لمپني و غيرفرهنگي در بين هنرمندان ادامه پيدا كرد تا اينكه بهروز غريب پور كارگردان تئاتر در انتقاد به جامه دراني برخي از بازيگران كه زير تابوت حميد سمندريان استاد فقيد تئاتر در مراسم خاكسپاري اش را گرفته بودند، گفت:«اين كساني كه زير تابوت استاد سمندريان را گرفته بودند و جامه دراني ميكردند همان كساني هستند كه در زمان حيات استاد براي بازي در يكي از نمايش هايشان درخواست ۳۰ميليون تومان دستمزد كرده بودند و وقتي با پاسخ استاد مبني بر اينكه مگر تئاتر چنين بودجه اي دارد كه ۳۰ميليون به تو بدهد مواجه شده بودند، به بهانه هاي مختلف روي استاد را زمين گذشته بودند و كماكان بر مبلغ پيشنهاديشان اصرار ميورزيدند.»

اظهارات غريبپور كه براي صحبت هايش مدرك و نشانه هاي زياد هم داده بود، اما انگار به ذائقه كسي كه مورد صحبتش بود، خيلي گران آمد. امير جعفري كه خود را يكي از مخاطبان اشارات غير مستقيم غريب پور ميدانست در بيانيهاي كه ميتوان نام آن را بيشتر توهين نامه گذاشت تا نامه، با تيتر «با بد كسي در افتادهايد آقا!» خواست با تهديد، غريبپور را از گفته خود پشيمان كند.

جعفري در متن يادداشتش آورده است كه: «از هر چيز به اين استاد عزيز و گرانقدرم كه اين كوچك را «نابازيگر» خوانده «اخطار» ميكنم كه با «بد كسي درافتاده اي آقا! شما با چه شهامتي! به من ميگويي، نابازيگر؟!»
وقتي چنين عبارتها و رجزخوانيهايي از سوي بازيگران كه مثلاً جزو قشر فرهنگي كشور هستند و بايد الگوي جوانان كشور باشند بارها و بارها و هر بار با لحن شنيع تري از قبل شنيده ميشود، ديگر چه انتظاري ميتوان از عموم مردم داشت. مثل اينكه برخي عرصه بازيگري را ملك موروثي خود تلقي ميكنند و در اين ميان اگر كسي خدايي ناكرده زبان به انتقادشان بگشايد، محكوم به بدترين توهينها است.

برخيها انگار زندگي و روابط واقعيشان را با دنياي فيلم هايشان اشتباه گرفته اند و فكر ميكنند اگر در فيلم هايشان نقش شرخر و اراذل و خلافكار را دارند، در زندگي روزمرهشان هم ميتوانند همان ادبيات خلافكارانه را به كار ببرند و منتقدشان را از تيزي بترسانند! فقط مانده كه برخي از بازيگران در مقابل انتقاداتي كه برخي به بازي هايشان وارد ميكنند، رسما منتقد را تهديد به مبارزه با سلاح سرد كنند و در دعواهاي رسانهايشان هم از دشنامهاي استاديومي استفاده كنند. در اين ميان هم انگار كسي نيست كه با گفتمانهاي توهين آميزشان برخورد كند و آنها را از ادامه رفتارهاي لمپن منشانه شان باز دارد.