در چندروز گذشته تحلیلهای گوناگونی درباره برگزاری اجلاس کشورهای غیرمتعهد در تهران و دستاوردهای آن برای ایران از سوی کارشناسان مطرح شده است.

تحلیل‌هایی که بخشی از خنثی شدن فشارهای غرب بر ایران سخن می‌گویند و برخی دیگر بر ایجاد موج دیپلماتیک توسط ایران تاکید می کنند.

دراین میان صحبتهای رهبر انقلاب اسلامی ایران، هم از دیگر موضوعات مورد توجه تحلیل گران بین المللی است چرا که در صحبت‌های ایشان تاکید قابل توجهی بر ایجاد هندسه جدید جهانی و تاثیرات برگزاری نشست کشورهای غیرمتعهد در تهران بر این هندسه جدید شد. در این بین این تاکید با توجه به شرایط موجود سپهر سیاست جهانی مورد توجه بسیاری از اهالی رسانه و سیاست قرار گرفته است.

به ویژه که این صحبت‌های رهبر انقلاب اسلامی در بیانیه پایانی هم به صراحت مورد تاکید قرار گرفت و همه کشورهای شرکت کننده از حضور قدرت‌های جدید و چند قطبی شدن دنیا سخن به میان آوردند و بر سقوط هژمونی قدرت‌های بزرگ و استعماری تاکید کردند.

در این میان بحث بر سر شکل‌گیری قدرت‌های جدید در جهان و ظهور قطب های جدید اقتصادی و صنعتی از جمله مسائلی محسوب می‌شود که این روزها به بحثی داغ میان تحلیل‌گران تبدیل شده است. مسئله ای که در بیانیه 11بندی نشست تهران ردپایی آشکار از آن دیده می شود. به واقع علاوه برخواست بسیاری از کشورهای دنیا برای خروج از فضای انحصاری به نظر می‌رسد که فضای جهان هم در حال پیش روی به سمت این پیش بینی رهبر انقلاب اسلامی ایران است. چرا که بحران‌های اخیر و مشکلات اقتصادی کشورهایی همچون آمریکا و برخی کشورهای اروپایی نشان از افول هژمونی و قدرت اقتصادی-سیاسی این کشورها دارد.

از سوی دیگر نگرش به قدرت‌های جهانی هم به شدت در حال تغییر است. آن چنان که آیت‌الله خامنه‌ای در صحبت‌های خود به این نکته صراحتا اشاره کردند که نگاه امروز دیگر کشورهای جهان به قدرت‌های بزرگ به مانند یک کشور پیشرفته و ابر قدرت نیست، بلکه این نگاه به شدت متحول شده و آمریکا در نزد افکار عمومی این کشورها به مانند زورگویی است که سعی می‌کند از طریق ابزارآلات نظامی در امور داخلی آن‌ها دخالت کند.

در این بین نباید در این مسئله تردید داشت که میزان قدرت و هژمونی یک کشور در جهان پیوند بسیار مهمی با افکار عمومی دارد. این موضوع آنقدر حائز اهمیت است که کشورهای قدرتمند همیشه برای افزایش نفوذ خود در افکار عمومی هزینه‌های کلانی صرف می کنند. در همین راستا با توجه به گسترش رسانه‌های غیر غربی و افزایش آگاهی‌های افکار عمومی در سطح جهان این مسئله مشهود است که کشورهای غربی هر روز بیش از گذشته با چالش جدی‌تری روبه رو می شوند. شکست‌های این کشورها در افغانستان و عراق و کشتار شهروندان در نقاط مختلف جهان در چند سال اخیر سبب شده که چهره خشونت‌طلب آن‌ها بیش از گذشته برای افکار عمومی کشورهای خارج از بلوک غرب و دایره انحصاری قدرت نمایان شود.

تمام این مسائل یعنی از یک سو بحران‌های اقتصادی فراگیر و کاهش ذخایر ارزی کشورهای قدرتمند از یک سو و خدشه دار شدن چهره بین‌المللی این کشورها از سوی دیگر سبب شده که این کشورها در ورطه افول هژمونیک خود بیفتند و همین مسئله زمینه حضور دیگر قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را فراهم می‌کند. قدرت‌هایی که این بار خارج از دایره چند قدرت غربی هستند که بر خلاف قدرت‌های غربی علاقه‌ای به استفاده از زور ندارند. در واقع با توجه به ظهور همین قدرت‌های غیرغربی و به وجود آمدن یک شبکه اقتصادی میان آن‌هاست که می‌توان هندسه جدیدی برای جهان متصور بود.

علی فرازمند