به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «آوای سیدجمال»، فنگ‌شویی (Feng Shui) یکی از آموزه‌های باستانی چینی است که مدعی می‌شود می‌توان با چینش صحیح اشیا در فضاهای داخلی و خارجی، «انرژی کیهانی» یا همان «چی» (Qi) را بهبود بخشید و به این ترتیب بر سلامت، رفاه و شادمانی ساکنان آن فضا تأثیر مثبت گذاشت. مدعیان فنگ‌شویی می‌گویند جهت‌های جغرافیایی (شمال، جنوب، شرق و غرب) از انرژی‌های گوناگونی برخوردارند. مثلاً قرار دادن در ورودی در سمت خاصی یا قرار ندادن آینه روبه‌روی در، می‌تواند منجر به ممانعت از هدررفت انرژی مثبت شود.

چرا برخی به فنگ‌شویی باور دارند؟

در پزشکی و روان‌شناسی، اثر دارونما به حالتی گفته می‌شود که فرد تنها با باور داشتن به اثربخشی یک روش درمانی یا تکنیک خاص، بهبودی نسبی یا احساس رضایت شخصی را تجربه می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد همین پدیده در حوزه‌های شبه‌علمی، از جمله فنگ‌شویی، می‌تواند روی احساس ذهنی افراد تأثیر بگذارد. یعنی اگر فرد واقعاً باور داشته باشد که تغییراتی در محیط خانه طبق اصول فنگ‌شویی باعث خوش‌شانسی یا افزایش انرژی مثبت می‌شود، ممکن است به‌طور موقت حس بهتری پیدا کند، حتی اگر از نظر علمی آن تغییرات هیچ تأثیر علت‌ومعلولی نداشته باشند

مطالعات و تحقیقات چه می‌گویند؟! 

در پژوهش Xiao  و همکاران در سال ۲۰۱۰ محققان تأثیر معماری مبتنی بر فنگ‌شویی را بر آسایش ساکنین چند مجتمع مسکونی در تایوان بررسی کردند. اگرچه ساکنین بناهایی که «طبق فنگ‌شویی» طراحی شده بودند، ابراز رضایت روانی بیشتری می‌کردند، اما وقتی مولفه‌هایی چون نورگیری بهتر، کیفیت ساخت و تهویهٔ مناسب در نظر گرفته شد، مشخص شد که «عوامل فیزیکی» نقش اصلی را در افزایش رضایت داشتند و نه «اصول فنگ‌شویی» به‌عنوان یک نیروی متافیزیکی.

انجمن جیمز رندی که در حوزهٔ شناسایی و نقد ادعاهای فراطبیعی فعالیت می‌کند و همچنین کمیته تحقیقات شک‌گرا، بارها فنگ‌شویی را در زمرهٔ «شبه‌علم» رده‌بندی کرده‌اند. آن‌ها تأکید دارند که نه تنها مکانیزم ادعایی فنگ‌شویی اثبات علمی ندارد، بلکه آزمایش‌های متعددی نشان داده است که نتایج حاصل از توصیه‌های فنگ‌شویی از شانس تصادفی فراتر نمی‌رود.

 مطالعات و تحقیقات چه می‌گویند؟! 

در یک مرور نظام‌مند بر ۱۵ مطالعهٔ تجربی در سال ۲۰۱۵، هیچ پژوهشی یافت نشد که به‌صورت کنترل‌شده و با روش‌های معتبر علمی بتواند اثرات فنگ‌شویی بر سلامت روانی یا کاهش اضطراب را اثبات کند. اکثر مطالعاتی که مدعی اثربخشی فنگ‌شویی بودند، روش تحقیق ضعیف یا نمونهٔ آماری محدود داشته و هیچ گروه کنترلی را به کار نبرده بودند

[چند راز فنگ‌شویی برای پول‌دار شدن!]

پشت‌پرده فنگ‌شویی! 

منتقدان معاصر اشاره می‌کنند که فنگ‌شویی‌ امروز، بیش از آن‌که به عنوان یک «هنر مقدس» یا «شیوهٔ مکان‌یابی سنتی» شناخته شود، به کالایی تجاری تبدیل شده است. 

در سال ۲۰۱۵، مجلهٔ تایم گزارشی منتشر کرد که در آن از «مافیای فنگ‌شویی» در برخی شهرهای توریستی چین پرده برداشت. طبق این گزارش، به گردشگران خارجی گفته می‌شد که «فنگ‌شویی» در قالب تورهای VIP ارائه می‌شود و با پرداخت مبلغ گزاف، کارشناسانی شما را به «نقاط مقدس» می‌برند تا با گرفتن «انرژی مثبت»، ثروتمند شوید. در واقع، این تورها چیزی بیش از سوءاستفاده از باورهای اسطوره‌ای و نمایش صوری نبودند.

در بازارهای املاک مناطق چین، تایوان، سنگاپور و حتی محله‌های چینی در آمریکا، تبلیغات گسترده‌ای پیرامون «مجهز بودن ساختمان به فنگ‌شویی عالی» انجام می‌شود که قیمت ملک را بالا می‌برد. برای مثال، پروژه‌هایی در هنگ‌کنگ عمدتاً به فروش می‌رسند و شرکت سازنده ادعا می‌کند که «طراحی مطابق با فنگ‌شویی» است. خریداران حاضر می‌شوند با قیمت‌ بسیار بالاتر این خانه‌ها را خریداری کنند! 

در سال ۲۰۱۸، مستندی در تلویزیون دولتی چین (CCTV) پخش شد که طی آن، گروهی مدعی شدند می‌توانند با روش‌های فنگ‌شویی آب چاه آلودهٔ یک روستا را تصفیه کنند. پول کلانی از اهالی دریافت کردند و در نهایت مشخص شد تنها دستگاهی که نصب کرده بودند، یک پمپ معمولی بوده و هیچ اقدام واقعی برای تصفیهٔ آب انجام نشده بود 101010. این مسئله موجب واکنش شدید افکار عمومی شد و کارشناسان دولتی هشدار دادند که «به نام فنگ‌شویی» در حال کلاهبرداری از روستاییان هستند.

پشت‌پرده فنگ‌شویی! 

«لیلیان تو» یکی از مشهورترین نام‌ها در بازار جهانی فنگ‌شویی است. او کتاب‌های متعددی نوشته و دوره‌های آموزشی برگزار می‌کند. بر اساس گزارش BBC در سال ۲۰۱۷، گردش مالی ناشی از برند شخصی او (کتاب‌ها، لوازم فنگ‌شویی، سمینارها) بیش از ۲۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود

مارگارت لینگ  مشاور محبوب برخی کسب‌وکارهای هنگ‌کنگی که در مصاحبه با Financial Times (2018) اعتراف کرده بیشتر مشتریانش، «دنبال راهی سریع و جادویی برای موفقیت مالی» هستند؛ و او از این تمایل روانی به‌خوبی بهره می‌گیرد.

ادیان الهی چه می‌گویند؟!

در تمامی ادیان توحیدی، قدرت مطلق و تدبیر هستی تنها در دستان خداوند است و هیچ نیروی مستقلی نمی‌تواند خارج از ارادهٔ او عمل کند. به‌عنوان نمونه:

در اسلام، آیات متعددی بر این حقیقت تأکید دارند که «لا حول و لا قوّة الّا بالله» (هیچ نیرو و توانی جز به خواست خداوند نیست) 

در مسیحیت، عهد جدید می‌فرماید: «زیرا همه‌چیز از او، به‌واسطهٔ او و برای اوست» 

در یهودیت نیز بر وحدانیت مطلق خداوند و اتکای کامل مؤمنان به او گواهی می‌دهد 

بنابراین، اساسی‌ترین اصل در همهٔ این ادیان این است که هر آن‌چه در جهان هست، در قلمرو ارادهٔ خالق واحد می‌گنجد و هیچ پدیده‌ای توان ذاتی برای دخالت مستقل در سرنوشت بشر را ندارد.