به گزارش آوای سیدجمال، گردنه اسدآباد-همدان به عنوان یکی از گردنه‌های صعب‌العبور و گذرگاه‌های مهم غرب کشور است که حوادث مهم، تاریخی و حتی تلخ و شیرینی را در خود نهفته دارد؛

اگر از حوادث تلخ و ناگوار تصادفات در این گردنه بگذریم، تاریخ پر و پیچ خم آن حوادثی دیگر را رقم زده است که شنیدنی است، البته برخی از این حوادث تاریخی شیرین است و بعضی تلخ!

و اما در آستانه 43 سالگی انقلاب اسلامی به یکی از دستاوردهای مهم این انقلاب در این گردنه می پردازیم؛

در گذشته یعنی دوران قبل از انقلاب مردم برای تردد به همدان و گذران زندگی و امر و معاش سختی زیادی را در جاده قدیمی آن که 106 سال گذشته ساخته شده بود، متحمل می شدند.

حتی در این گردنه قدیم و در جنگ جهانی اول شاهد عبور انگلیسی هاو عثمانی هم بوده ایم که این در نوع خود حادثه ای تاریخی است.

بعداز انقلاب جاده جدید گردنه اسدآباد به طول بیش از 17 کیلومتر بین دو کوه کرکس و آلمابلاغ و در ارتفاع حدود 2 هزار و 500 متری در نزدیکی کوه قراول‌خانه ایجاد شد؛ اگرچه هنوز هم این گردنه به لحاظ ایجاد ایمنی در جاده جای کار دارد، اما تردد مردم با وسایل نقلیه در آن نسبت به قبل از انقلاب که یا به صورت پیاده و یا به همراه احشام انجام می‌شد، بسیار متفاوت و راحت تر است.

ناگفته نماند در این گردنه بعداز انقلاب علاوه بر جنگل‌کاری کوه‌های اطراف آن، نصب روشنایی و حتی نصب نیوجرسی برای کاهش تصادفات امکاناتی چون پایگاه امداد جاده‌ای، راهدارخانه، مسجد، سالن غذاخوری برای خدمت‌رسانی به مسافران ایجاد شده است.

و اما یکی از رخدادهای مهم تاریخی در این گردنه، عبور انگلیسی‌ها و عثمانی‌ها از آن است که نشان می‌دهد نه تنها غنایم این شهر به غارت می‌رفته بلکه دستخوش روزهای ناگواری برای مردمان آن زمان بوده است.

در آغاز جنگ جهانی اول در سال 1914 م (1293 ه .ش) در اروپا که شعله‏های آن آتش ایران را هم فراگرفته بود، بیگانگان به خاک ایران تجاوز کرده و مناطقی از آن را اشغال کردند که اسدآباد هم یکی از این مناطق اشغالی بود.

عثمانی‌ها بعد از شکست در منطقه آوج، در اسدآباد سنگر گرفته و آنان از مسیر گردنه وارد این منطقه شده بودند و عده‌ای از نظامیان روس هم از گردنه سرازیر شده و در سینه مصلایی اسدآباد موضع می‌گیرند.

به هر حال دی ماه 1295ه.ش لشکر روس از عثمانی‌ها، شکست سختی خورده و عقب‌نشینی می‌کنند، حال نوبت عثمانی‌ها بود، آنها برای عبور از گردنه اسدآباد، روزی بیش از 300 کارگر را بدون مزد و اجرت برای پاک کردن برف گردنه به بیگاری می‌گرفتند.

در ادامه جنگ جهانی اول انگلیسی‌ها با عده‌ای از هندی‌ها که اسیر آنها بودند از کنگاور وارد اسدآباد و همدان می‌شوند و مصیبت‌هایی را بار می‌آورند که هرگز از ذهن نسل‌های گذشته فراموش نشد و نسل‌های آینده نیز فراموش نخواهند کرد.  

سربازان متجاوز و زورگوی انگلیسی، در مدتی که در اسدآباد بودند، همانند روسی‌ها و عثمانی‌ها جز قحطی، ظلم، ستم  و تجاوز به این شهر کار دیگر نکردند، از ظلم‌های نوشته شده در تاریخ می‌توان به گماردن هندیان در مظهر قنات اسدآباد(آب آشامیدنی اهالی منحصر به همین قنات بود) اشاره کرد که نمی‌گذاشت اهالی از آب آن قنات استفاده کنند و وقتی یک نفر که قصد پر کردن کوزه از مظهر قنات را داشت، به ضرب گلوله از پای در می‌آمد.

این قوم مهاجم با تمام مشکلاتی که بی‌دلیل برای مردم ایران درست کرده بودند، هنگام خروج از اسدآباد(1297ه.ش)، هر آنچه را نمی‌توانستند ببرند، آتش زده و  از بین بردند حتی حلب‌های خالی بنزین و نفت را زیر خاک مخفی می‌کردند که مبادا دست ایرانیان بیفتد و سود ناچیزی از آن نصیبشان شود.

سیدرضا ابوالقاسمی، تاریخ نویس اسدآبادی در این باره گفت: سلطان محمد خوارزم شاه می‌خواست از ناصرالدین شاه که خلیفه عباسی بود کنار بگذارد و یکی از اولاد علویان را به جای او بگذارد، با 40 هزار لشکر آماده شد و وقتی به گردنه اسدآباد رسید، در فروردین ماه با برف و کولاک مواجه شد، همه لشکر و ادوت و احشام او در زیر برف ماندند و مردند.

مهدی غنی پارسا، یکی از کارشناسان نیز در این باره گفت: گردنه اسدآباد جلوی بسیاری از حوادث جنگی در تاریخ را گرفته، یکی از آن حوادث حمله مغولها به بغداد بوده که با بارش کولاک و برف جلوی این امر محقق نشده است.

و اما یکی از حوادث در گردنه اسدآباد که می‌توان از آن به عنوان حوادث شیرین و معنوی یاد کرد، عبور زائران حسینی به خصوص از سال 93 به بعد دانست که هر ساله با نزدیک شدن به عاشورا و اربعین حسینی دسته دسته‌جات زائران حسینی پیاده و سواره از این گردنه‌ که روزی محل عبور و مرور بیگانگان بوده به سمت شهر عشق حرکت می‌کنند  و این نکته حائز اهمیتی است که می‌توان آن را از دستاوردهای انقلاب خواند.

 لیلا نظری فرهودی

 انتهای پیام/ن