آرم تیپ 65 نزاجا

این اولین بار است که مسئولین کشورمان به صورت رسمی حضور پرسنل ارتش جمهوری اسلامی ایران در سوریه را اعلام می کنند. البته بر اساس بند "ج" ماده 7 قانون ارتش مصوب سال 1366، این نیرو موظف است نسبت به " آمادگی جهت همکاری با سپاه پاسداران در کمک به ملل مسلمان و مستضعف غیر معارض با اسلام جهان، در دفاع از خود در برابر تهدید و تجاوز نظامی بنا به درخواست آنان و بنا به دستور" اقدام کند.

تیپ 65 را می توان به نوعی یگان نمونه و پیشقراول در نزاجا به حساب می آید. این یگان که در حال حاضر بخشی از پرنسل آن برای ماموریت مستشاری به سوریه اعزام شدند را به نوعی می توان بهترین گزینه برای این وظیفه به حساب آورد. اما چرا ؟ پاسخ این سوال را شاید بتوان با نگاهی به تاریخچه این یگان پیدا کرد.

کلاه سبزهای نزاجا: از نبرد در عمان تا 8 سال نبرد در برابر بعثیون

داستان عملیات ویژه و نیروی مخصوص در ایران به سال 1332 باز می گردد. در اوایل این سال اولین گروه از نظامیان ایرانی برای آموزش چتربازی به فرانسه اعزام شدند. در نهایت و در سال 1349 تیپ 23 نیروهای ویژه هوابرد تشکیل شد. نکته متمایز درباره این یگان استفاده از کلاه های «بره» سبز رنگ است که در حقیقت به نوعی تقلیدی از نیروی زمینی ارتش آمریکا به شمار می آید. در نیروی زمینی آمریکا نیز یگانی به اسم کلاه سبزها تشکیل شده و آنها نیز از کلاه بره سبز رنگ استفاده می کنند و این یگان تا به امروز در ارتش آمریکا نیز فعال است.

جمعی از پرسنل تیپ نوهد در کنار پرسنل تیپ 55 هوابرد شیراز

عملیات های روانی، خرابکاری در پشت خطوط دشمن، چتربازی، رهایی گروگان و مقابله با هواپیماربایی، حفاظت از شخصیت ها و بسیاری دیگر از عملیات ها از جمله تخصص های پرسنل در این تیپ بود. اولین تجربه رزمی یگان نوهد را می توان جنگ ظفار در دهه 1350 شمسی دانست. دخالت ارتش طاغوت در کشور عمان و سرکوب شورش ظفار عملیاتی بود که بخش عمده آن بر عهده ارتش ایران بوده و تیپ نوهد نیز بخش مهمی از عملیات در عمان را بر عهده داشت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با شروع ناآرامی ها در برخی از نقاط مرزی کشور، پرسنل تیپ نوهد با وجود تمامی مشکلات و ناهماهنگی های آن روزها که در ارتش وجود داشت پای کار آمده و در خاموش کردن قائله ضد انقلاب، خصوصا در غرب کشور نقشی مهم داشت.

اما با وقوع کودتای نقاب و به دلیل حضوری برخی از پرسنل این تیپ در جریان این کودتای نافرجام برخی از مسئولین رده بالای نظام در آن زمان صحبت هایی را درباره منحل کردن این تیپ مطرح کردند که در همان زمان با مقاومت شدید شهید چمران، وزیر دفاع وقت و حضرت آیت الله خامنه ای، این انتقادات نیز خاموش شد.

اما آزمون بزرگ و اصلی در برابر تیپ 23 نیرو مخصوص 8 سال جنگ تحمیلی بود. با آغاز جنگ و لزوم افزایش حجم نیروهای عمل کننده، تیپ 23 نیروی مخصوص به لشکر بدل شده و یگان کلاه سبزها نیز در داخل سازمان این لشکر تعریف شد. نبردهای نامنظم و ایجاد خرابکاری در پشت خطوط ارتش بعثی عراق، شناسایی نقاط حساس برای بمباران توسط جنگنده های نهاجا و ادامه مبارزه با گروهک های ضد انقلاب در غرب کشور از جمله وظایف اصلی تیپ نوهد در 8 سال جنگ تحمیلی بود.

از تشکیل تیپ 65 تا رویارویی با داعش

با پایان جنگ تحمیلی کلاه سبزهای ایرانی با کوله باری از تجربه پای از میدان نبرد بیرون گذاشتند. در اوایل دهه 1370 شمسی با توجه به نیازها تیپ نیروی مخصوص از لشکر 23 جدا شده و تیپ 65 نیروی مخصوص را تشکیل داد و لشکر 23 نیز با عنوان لشکر 23 تکاور به فعالیت خود ادامه داد.

در سال 1371 شمسی یکی از اتفاقات جالب برای تیپ 65 رخ می دهد. بر اساس تدابیر شهید صیاد شیرازی قرار می شود تا نقاطی مهم در تهران مثل پادگان ها، کلانتریها و حتی صدا و سیما به عنوان هدف به منظور تصرف برای پرسنل این تیپ مشخص می شود. با وجود اعلام قبلی به این نقاظ و وجود حفاظت شدید از این مناطق باز هم این کلاه سبزها هستند که با موفقیت نقاط مورد نظر را تصرف می کنند.

تیپ 65 از جمله یگانهایی به شمار می آید که به دلیل ذات ماموریت های آن در بسیاری از اوقات در خفا بوده و بسیاری از اقدامات و عملیاتهای آن در سکوت رسانه ای و با خاموشی برگزار می شود.

تمرین در "Kill House" و آمادگی برای عملیاتی رهایی گروگان

گروگانگیری و درگیری با نیروهای تروریستی در فضاهای نزدیک، مثل محیط یک خانه تیمی، برای نسل جوان کشور ما شاید بی معنی باشد اما برای نسلی که وقایع تلخ دهه 60 را به یاد دارد مسئله مرگ و زندگی به شمار می آید. در آن دوران جمهوری اسلامی ایران سنگین ترین فشار امنیتی را شاید در تاریخ معاصر ایران را تجریه کرد. نبرد با گروهک های تروریستی در خانه های تیمی در شهرهای مختلف کشور تجاربی خونبار امان گرانبها را در اختیار نیروهای نظامی و امنیتی کشور ما قرار داد. یکی از مدل های تمرینی که تیپ 65 برای آمادگی این گونه درگیری ها استفاده می کند "Kill House" نام دارد که می تواند این تجارب به کمک ارتش سوریه نیز بیاید.

" Kill House " ابداعی از سرویس عملیات ویژه ارتش انگلستان " SAS " در میانه های جنگ سرد بود. اما این ابداع چیست و به چه کار می آید؟ باید گفت که " Kill House " در حقیقت یک ساختمان معمولی دو طبقه  و یا یک سازه شبیه سازی شده است که از لحاظ ظاهری تفاوتی با یک ساختمان معمولی ندارد. اما در گوشه گوشه این ساختمان مورد نظر حس گرها و دوربین های فیلم برداری نصب شده است که هر حرکتی را ضبط می کند. به طور معمول در بخش های مختلفی از این ساختمان مجسمه های متحرک به عنوان دشمن و گروگان فرضی نصب شده و در مراحل پیشرفته تر از افراد واقعی برای شبیه سازی بهره گرفته می شود.

نکته اینجاست که در این ساختمانها نیروهای رهایی گروگان می توانند سناریوهای گوناگون را تمرین کرده و حتی برای دفعات زیادی نیز شکست بخورند. در این تمرینها نیروهای خودی و یا گروگانها کشته می شوند ، بمبی در ساختمان منفجر می شود، تیری به خطا می رود و .... تمام اینها می تواند در یک ماموریت واقعی رخ دهد. در حقیقت باید گفت که در " Kill House " شما بارها شکست می خورید تا در یک عملیات واقعی پیروز باشید.

سربازان آمریکایی و لهستانی در حال تمرین در یک Kill House

پرسنل تیپ 65 نزاجا در حال تمرین در Kill House

یکی از مهمترین تمریناتی که در این مکانها انجام می شود بحث تیراندازی است. در نگاه اول به دلیل فاصله کم تیراندازان با اهداف مورد نظر بسیاری تصور می کنند که نیروی مهاجم کار آسانی در پیش دارد. اما باید گفت به دلیل فاصله کم و حضور گروگانها که به احتمال زیاد از آنها به عنوان سپر انسانی بهره برده می شود نیروهای رهایی گروگان با شرایط بسیار خطرناک و مشکلی رو به رو می شوند که بسیار متفاوت از سناریوهای تبادل آتش در محیطهای باز است.

نحوه غلبه بر موانع موجود در ساختمان، ورود و پاکسازی اتاق های موجود، ورود ناگهانی از پنجره ها و بسیاری دیگر از شرایطی که ممکن است در یک عملیات رهایی گروگان در یک " Kill House " قابل شبیه سازی است.

امیر خسروی فرمانده وقت تیپ 65 در گفتگویی که مدتی پیش با مشرق داشت گفت: بعد از آموزش‌های چتر بازی و دوره‌های دیگری که نفرات پس از ورود به نیروی مخصوص می‌بینند ما بهترین‌های این نیروها را که دارای خصوصیاتی از قبیل بالا بودن ضریب هوشی، آمادگی بالای جسمانی و چالاکی و چند فاکتور دیگر هستند را برای یگان رهایی گروگان انتخاب می‌کنیم که آموزش‌ها به روی این نیروها یک سال به طول می‌انجامد. اولین بار که واحد رهایی گروگان در سطح نیروها آموزش داده شد، واحد رهایی گروگان تیپ 65 نوهد بود.

فرمانده تیپ 65 اضافه کرد: ما برای آمادگی هرچه بیشتر و بهتر نیروها این آموزش را به صورت مجزا در اینجا انجام می‌دهیم که در صورت وجود مورد در سطح آجا و نیروی زمینی وارد عمل می‌شویم. به عنوان مثال برخی آموزش‌های ما روی دریا و ناو انجام می‌شود و مربیان ما در این قسمت از عملکرد نیروها در حین تمرین تصویربرداری می‌کنند و اشکالات و نواقص کار را به آنها یادآور می‌شوند.

این مدل از تمرین های رهایی گروگان و نبرد در فضاهای بسته از جمله نیازهای بسیار مهم در جبهه نبرد سوریه به حساب می آید و تیپ 65 یکی از بهترین یگان های ایران در این زمینه به حساب آمده و می تواند با آموزش نیروهای روسی آنها را برای نبرد در این شرایط آماده کند.

همان طوری که در ابتدای این مطلب هم اشاره شد، بحث مبارزه با گروه های تروریستی و نبرد در جنگ های چریکی و نامنظم در حقیقت یکی از تخصص های اصلی اعضای تیپ 65 به شمار می آید. نگاهی به وضعیت امروز نبرد در سوریه نشان می دهد که جنگ امروز در روی زمین در سوریه بیش از هر زمان دیگر نیازمند نیروهایی هست که بدانند چگونه باید با نیروهای نامنظم مقابله کنند.

حجم زیادی از نیروهای جوان ارتش سوریه و خصوصا نیروهای بسیج مردمی این کشور از جمله نیروهایی به شمار می آیند که به این گونه از آموزش ها نیاز فوق العاده ای دارند. امید است با حضور پرسنل مجرب تیپ 65 نوهد نزاجا شاهد حضور نسل بهتری از مدافعین حرم در نبرد با تروریستها باشیم.