به گزارش آوای سیدجمال، به عنوان مثال اگر پیامبر صلی الله علیه وآله برای امیر المۆمنین علیه السلام بهترین امام بود و امیر المۆمنین علیه السلام نیز بهترین مأموم و یا امام حسن علیه السلام بهترین امام برای امام حسین علیه السلام و او نیز بهترین مأموم ، دیگر بعد از این مثالها مثالی بهتر از امامت امام حسین و مأموم بودن عباس علیهما السلام نخواهیم یافت !!

و این حقیقت را در كلام حضرت امام حسین علیهم السلام وسائر ائمه علیهم السلام و همچنین در رفتار و گفتار خود عباس علیه السلام نیز می یابیم :

« اما بعد فإنی لا أعلم أصحابا أولی ولا خیرا من أصحابی ولا أهل بیت أبرّ و لا أوصل من أهل بیتی فجزاكم الله عنی جمیعا خیرا ...فانطلقوا جمیعا فی حلّ ... فقام العباس فقال لم نفعل ذلك لنبقی بعدك ، لا أرانا الله ذلك أبدا» (1) .

امام حسین علیه السلام فرمود : « همانا من هیچ أصحابی بهتر یا با وفاتر (2) از أصحاب خود نمی شناسم و همچنین هیچ اهل بیتی را بهتر از اهل بیت خود نمی دانم كه نیكوكار و اهل صله رحم باشند پس خداوند همه شما را به خاطر [ كمك ] به من جزای خیر دهد ... من همه شما را حلال می كنم از تاریكی شب استفاده كنید و بروید » [ طبق بعضی از نقلها اولین كسی كه از این سخن برافروخته شد ] عباس علیه السلام بود كه ایستاد و فرمود : « هیچ گاه ما این كار را نخواهیم انجام داد [ برویم كه چه شود ؟!! ] برویم كه بعد از تو زنده بمانیم هرگز خداوند چنین روزی را نیاورد !! » .

و شاید به همین دلیل بود كه برادران مادری خود را پیش از خود به میدان فرستاد تا شدت اطاعت و حمایت خود را از امامش به اثبات برساند !!

حمایت های جناب ابا الفضل علیه السلام از امام حسین علیه السلام هیچ ربطی به این كه با هم برادر ظاهری بوده اند نداشته است و فقط و فقط حضرت عباس علیه السلام به جهت اینكه امام حسین علیه السلام امام او بوده است این حمایت عظیم را برای او ارزانی داشته است ، به همین دلیل هیچ گاه امام حسین علیه السلام را به عنوان برادر صدا نزد مگر در لحظه شهادت !

در همین رابطه شیخ مفید می نویسد : « وقتی عباس بن علی علیهماالسلام كثرت كشتگان در سپاه امام را مشاهده نمود به برادران مادری خود كه عبدالله وجعفر و عثمان بودند فرمود : ای فرزندان مادرم جلو بروید تا ببینم كه خیر خواه خدا و رسولید ... » (3) .

و باز به همین دلیل بود كه وقتی شمر ملعون برای حضرتش امان نامه آورد ، فرمود : « خدا تو را و امان نامه ات را لعنت كند [ ای شمر ] آیا به ما امان نامه می دهی در حالی كه پسر رسول خدا در امان نیست ؟؟!! » (4) .

و در هنگام كارزار این گونه رجز خواند :

والله ان قطعتموا یمینی  *   إنی أحامی أبدا عن دینی

و عن امام صادق الیقین *   نجل النبی الطاهر الأمین (5)

و باز به دلیل همین است كه در زیارت نامه مأثور (6) حضرتش می خوانیم : « السلام علیك أیها العبد الصالح المطیع لله و لرسوله و لأمیر المۆمنین و الحسن و الحسین » و همچنین : « أشهد أنك قد بالغت فی النصیحة و أعطیت غایة المجهود » (7) یعنی تو اطاعت كننده از رسول الله و امیر المۆمنین و حسن و حسین بودی و در خیر خواهی برای امام خود مبالغه فرمودی و سعی خود را در این راه به نهایت رساندی !

و همچنین : « فنعم الأخ المواسی » (8) یعنی تو برادر خوبی بودی كه مواسات را با برادر خود رعایت نمودی !

منظور این است كه عباس علیه السلام هر چه برای خود پسندید برای امامش نیز پسندید !

و همچنین : « فنعم الأخ الصابر المجاهد و المحامی الناصر و الأخ الدافع عن أخیه » (9) یعنی تو بهترین برادری بودی كه [ در راه یاری امامت ] صابر و اهل مجاهده بودی و [ امام خود را ] حمایت و یاری كردی و تو بهترین برادری بودی كه از برادر خود دفاع نمودی !

اهل بیت علیهم السلام و همچنین امام حسین علیه السلام برای او از تعبیر برادر استفاده می نمودند ، گویا آن قدر متواضع بود كه خود را لایق برادری با سبط اصغر و فرزندی سیدة نساء العالمین نمی دانست اما در لحظه شهادت كه او را برادر صدا زد شاید فاطمه زهرا علیهاالسلام را بر بالین خود مشاهده نمود كه او را با عنوان فرزند صدا می زند

نكته ای كه در این جا توضیح آن لازم به نظر می رسد این است كه قطعا حمایت های جناب ابا الفضل علیه السلام از امام حسین علیه السلام هیچ ربطی به این كه با هم برادر ظاهری بوده اند نداشته است و فقط و فقط حضرت عباس علیه السلام به جهت اینكه امام حسین علیه السلام امام او بوده است این حمایت عظیم را برای او ارزانی داشته است ، به همین دلیل هیچ گاه امام حسین علیه السلام را  به عنوان برادر صدا نزد مگر در لحظه شهادت ! (10)

و همیشه از امام حسین علیه السلام تعبیر به « یا سیدی و مولای » می نمود ولی اهل بیت علیهم السلام و همچنین امام حسین علیه السلام برای او از تعبیر برادر استفاده می نمودند ، گویا آن قدر متواضع بود كه خود را لایق برادری با سبط اصغر و فرزندی سیدة نساء العالمین نمی دانست اما در لحظه شهادت كه او را برادر صدا زد شاید فاطمه زهرا علیهاالسلام را بر بالین خود مشاهده نمود كه او را با عنوان فرزند صدا می زند !!

پی نوشت ها :

1-مقتل الحسین علیه السلام، أبو مخنف الزدی ، ص107 و177 و تاریخ طبری ، ج4 ، ص318 وارشاد مفید، ج2 ، ص91 .

2- در بسیاری از نقلها به جای كلمه « أولی » لفظ « أوفی » به كار رفته است مثل ارشاد مفید ج2 ص92.

3- ارشاد مفید ، ج2 ، ص113 .

4- همان ، ج2 ، ص94 .

5- لواعج الأشجان ، ص179 و معالم المدرستین ج3ص130 .

6- زیارتنامه مأثور به زیارتنامه ای گفته می شود كه معصوم آن را انشاء نموده باشد و جالب است كه بدانیم در مورد غیر معصوم هیچ زیارتنامه مأثوری نداریم مگر در مورد دو نفر حضرت فاطمه معصومه و حضرت عباس علیهماالسلام .

7- كامل الزیارات ، ص441 .

8- بحار الأنوار ، ج98 ، ص219و366 .

9- همان .

10- موسوعة كلمات الإمام الحسین علیه السلام ، بخش مربوط به عباس علیه السلام و وسیلة الدارین ص274.

                                                                                                                                            حمید حاج علی

                                                                                                                                          مدرس حوزه علمیه

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان