به گزارش آوای سیدجمال، در زمان شیوع بیماری‌­های واگیردار، یکی از اصلی‌­ترین کارها از بین بردن زنجیره‌ی انتقال بیماری به یکدیگر است. امری که از آن می­‌توان با عنوان قرنطینه یاد کرد. در حال حاضر با توجه به شیوع گسترده‌ی بیماری کرونا در میهن عزیزمان، توجه به این موضوع ضروری است. دستگاه‌­های دولتی به دلایلی، قرنطینه‌ی اجباری در کشور را جایز ندانسته‌­اند، اما برای حفظ جان خویش و سایر هم­‌میهنان و از بین رفتن این بیماری، ضروری است که با اتخاذ قرنطینه‌ی اختیاری، در خانه­‌ها که به نظر امن‌­ترین مکان در شرایط کنونی هستند بمانیم.

در این یادداشت می‌خواهیم راهکارهایی را به منظور گذراندن هر چه بهتر این دوران در خانه ارائه دهیم. امید که گذران لحظات و تحمل سختی‌­ها برایمان آسان­‌تر گردد.
 

تفکر

شاید در طول سال به دلیل مشغله­‌های کاری، فرصتی برای تفکر وجود نداشته باشد. امری که از نگاه دین بسیار مهم بوده و می‌­تواند پر پرواز آدمی گردد. از امام صادق(ع) روایت شده است که: «یک ساعت اندیشیدن در خیر و صلاح از هزار سال عبادت بهتر است».(1)   

در شرایط بد اقتصادی که بسیاری از مشاغل رو به کسادی نهاده و شرایط مالی خوبی ندارند، دستگیری از همسایگان وظیفه‌­ای است که به طرق مختلف در روایات نیز تأکید شده است

با تفکر انسان می‌­تواند راه را از بی­راهه بشناسد. جایگاه خود در جهان هستی را دریابد. قدرت و عظمت خداوند را بیش از پیش حس کند. با اندیشیدن در آنچه از دست داده است، می­‌تواند بیش از پیش قدردان داشته‌­هایش بوده و بهترین برنامه‌­ها را برای بهره­‌گیری بهتر و بیشتر از آنها در نظر گیرد. پس از این زمان در خانه بودن می­‌توانیم برای شروعی دوباره و محکم‌­تر بهره گیریم.

فقط این نکته را در نظر داشته باشیم. همان طور که در حدیث نیز آمده است تفکر باید در خیر و صلاح باشد. از افکاری که موجب از بین رفتن آرامش، ایجاد استرس و غیره می­‌شود باید به شدت پرهیز کنیم. چرا که خود سبب تلخی اوقات خواهد شد. نیک بیاندیشیم.

مطالعه‌ی کتاب­‌های سودمندی که در طول سال فرصت خواندن آن‌­ها برایمان موثر نبوده است در جهت‌­دهی به تفکراتمان قطعا مفید خواهد بود. چه بهتر که زمانی از روز را به خواندن کتاب قرآن و فهم هر چه بهتر دین اختصاص دهیم.
 

نزدیک شدن به فرزندان

نکته‌ی دیگری که در این زمان به شدت باید مد نظر قرار داده شود نزدیک شدن به فرزندان است. کودکان به لحاظ روحی آسیب­‌پذیرترین قشر جامعه در حال حاضر هستند در حالی که برای داشتن آینده‌­ای نیکو، باید روانی آرام در کودکی داشته باشند. در نتیجه والدین باید با حفظ آرامش حاضری و باطنی از ایجاد تنش در بچه­‌ها جلوگیری کنند. جدای از آن که ماندن بیش از اندازه در خانه برای بچه­‌ها نیز سخت خواهد بود. در این زمان سعی کنیم محیط خانه را به گونه‌­ای فراهم کنیم که بتوانند به راحتی بازی کنند.
در حالی که دید و بازدیدهای عید به بعد از شکست کرونا موکول شده است، وسایل اضافی را جمع کرده و محیط خانه را امن کنیم. زمانی را به بازی با کودکان اختصاص دهیم. در فضاهایی مانند حیاط­ یا پشت بام خانه­ به تفریح و بازی با آن‌­ها بپردازیم. والدین، به ویژه آن‌­هایی که در طول سال عمده‌ی وقت خود را در بیرون از منزل هستند از این زمان بهترین بهره را برای نزدیک شدن به فرزندانشان گیرند. با نوجوان و جوان خویش بیشتر حرف بزنند. از نقشه‌­هایشان برای آینده باخبر شوند. انتظاراتشان از خود را بپرسند. با یکدیگر فیلم تماشا کنند و در مورد مسائل مختلف با یکدیگر صحبت کنند. رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرموده‌­اند: «فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید که موجب مغفرت شماست».(2) 
 

توجه به همسایگان

همسایه و آداب همسایگی از جمله اموری است که مورد توجه بزرگان دین اسلام بوده است. در سفارشات امام صادق(ع) خوش­‌همسایگی باعث آبادی شهرها و طولانی شدن عمرها دانسته شده است.(3) پیامبر اکرم(ص) نیز خوش­رفتاری با همسایگان را عاملی دانسته­‌اند که خدا و رسولش فرد را دوست داشته باشند.(4) این موضوع در حال حاضر بسیار با اهمیت شده است. شاید از دو جنبه بتوان به این موضوع نگاه کرد:

اول: حضور طولانی مدت افراد در خانه، به ویژه خانواده‌­هایی که صاحب فرزند هستند، سبب ایجاد سر و صدا و ناملایماتی برای همسایگان خواهد شد. تحمل این ناملایمات می‌تواند پل‌ه­ای در جهت ترقی معنوی و اخلاقی و اجتماعی ما باشد. چه نیکوست امنیت خاطر را در خانواده­‌های دارای فرزند ایجاد کرده و به آنان این اطمینان را دهیم که در طول این بازه‌ی زمانی به راحتی به فرزندان خویش اجازه‌ی دویدن، بازی کردن و جنب و جوش در خانه را دهند. شاید نمود عینی این حدیث از امام کاظم(ع) در این برهه از زمان باشد که: خو‌ش‌­همسایگی تنها این نیست که آزارنرسانی، بلکه خوش‌همسایگی این است که در برابر آزار و اذیت همسایه صبر داشته باشی.(5) البته خانواده‌ها خود برای ایجاد آزار کم­تر باید تلاش کنند تا در این زمینه با مدیریت مناسب، افراط و تفریط صورت نگیرد.

دوم: در شرایط بد اقتصادی که بسیاری از مشاغل رو به کسادی نهاده و بسیاری از خانواده­‌ها شرایط مالی خوبی ندارند، دستگیری از همسایگان وظیفه‌­ای است که به طرق مختلف در روایات نیز تاکید شده است. رسول مهربانی­‌ها فرموده­‌اند: به من ایمان نیاورده است آن کس که شب سیر بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد.(6) چه خوب است در زمینه‌ی شناسایی افراد نیازمند تلاش کرده و در حد وسع، کمک‌­حالشان باشیم. علاوه بر کمک­‌های مالی، امدادهای معنوی نیز می‌­تواند شادی همسایگان و در نتیجه خدا را به همراه داشته باشد. خرید کردن برای همسایگانی که در شمار گروه‌­های پرخطر بیماری هستند در شمار این نوع از همیاری‌­ها خواهد بود.
 

صله رحم

صله رحم منحصر به دیدن از نزدیک نیست که با تعطیلی دید و بازدیدها، کنسل شود. خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی و بهره­‌گیری از فضای مجازی امکان ارتباط راحت‌تر شده است. تماس تلفنی، ارتباطات تصویری، فرستادن پیامک‌ و ... علاوه بر آن که شوق دیدار حضوری را بیشتر می­‌کند، در ایجاد آرامش در بین افراد خانواده تاثیرگذار خواهد بود. امام علی(ع) فرموده‌­اند: خویشانت را گرامی بدار، زیرا آنان بال و پر تو هستند که با آنان پرواز می­‌کنی و اصل و ریشه‌ی تو هستند که به ایشان بازمی­‌گردی و دست تو هستند که با آن­‌ها به دشمن حمله می‌­کنی.(7)    

خو‌ش‌­همسایگی تنها این نیست که آزارنرسانی، بلکه خوش‌همسایگی این است که در برابر آزار و اذیت همسایه صبر داشته باشی

دعا و عبادت

نکته‌ی آخری که در این مجال مورد توجه قرار داده می‌­شود مسئله‌ی دعا و عبادت است. انسان در طول روز باید زمانی را برای ارتباط به مبدا هستی اختصاص دهد تا از ناآرامی‌­ها خلاصی یابد. در هنگام خانه‌­نشینی این موضوع میسرتر خواهد شد. عدم خروج از منزل و در نتیجه عدم خستگی، فرصتی مناسب برای ارتباط با خالق ایجاد خواهد کرد. ضمن آن که دعا و توسل، یکی از اسباب مهم برطرف شدن بلا نیز هست. پس از سلاح و سپر مؤمن در این زمان غافل نشویم. به ویژه آن که این بلا، همزمان با ماه‌­های رجب و شعبان شده است. ماه‌­های خوب خدا با اذکار و اعمال فراوان و پاداش بسیار. از فرصت به وجود آمده بهره­‌گیریم.

امور دیگری چون استراحت و تجدید قوا، رسیدگی به کارهای عقب‌­افتاده، ضرورت حفظ جان و ... نیز در این زمینه مطرح است که بیان آن در این مجال ممکن نیست.

پی‌نوشت:
1- مصباح‌الشریعه، 114.
2- مکارم‌الاخالاق، ص 222.
3- الکافی، ج2، ص667.   
4- نهج‌الفصاحه، ص264 و 554. 
5- تحف العقول، ص409.
6- مستدرک الوسائل، ج8، ص429.   
7- نهج البلاغه، حکمت 939.