به گزارش آوای سیدجمال، در اتوبوس می‌بینیم جوانی راحت نشسته و در همان لحظه پیرمرد، پیرزن یا خانم بچه بغلی وارد می‌شود. جوان بلند نمی‌شود. چه اتفاقی می‌افتد؟ غیر از این است که همان لحظه است در ذهن شروع به قضاوت می‌کنیم؟ چقدر جوونا بی‌ادب شدن، احترام به بزرگترها از بین رفته، ما هم یه دوره‌ای جوون بودیم و ...

تا قضاوت کردید سریع به خودتان بگویید؛ تو چکاره‌ای؟ چرا قضاوت می‌کنی؟ آیا منبع قضاوتت درست است؟

واقعاً به این فکر کرده‌اید که چقدر از این قضاوت‌ها احتمال دارد که غلط باشد؟ می‌توان هزاران دلیل و گمان برد که چرا این جوان نشسته و بلند نمی‌شود، ما باید بلد باشیم جور دیگری فکر کنیم؛ در ظاهر سالم است اما شاید مشکلی در پاهایش وجود دارد و نمی‌تواند بلند شود، شاید حواسش نیست، درگیری و مشغولیت ذهنی داشته و اصلاً حواسش نیست و .... اما متأسفانه عادت بسیاری از ما این شده که سریع بر اساس حدسیات، شنیده‌های بی‌سند و خواندنی‌های غیرقابل اعتماد آدم‌ها را قضاوت می‌کنیم.
 

این نمونه‌ای از صدها هزار قضاوت غلطی است که ما در رابطه با آدم‌ها، فرزندانمان، همسرمان، همکار، همسایه، دوست، مشتری و صاحب مغازه انجام می‌دهیم. چه قضاوت‌هایی که باعث قهر، کدورت و محرومیت‌ها شده؛ فرصت‌هایی که می‌توانستیم پای صحبت‌های فلان استاد و عالم نشسته و از او بهره‌مند شویم اما به خاطر گفته و یا شنیده‌های غلط این و آن از این امر محروم شدیم، و یا دوستی که همیشه نمازهایش را در مسجد می‌خواند به واسطه قضاوت‌های غلط ما در رابطه با هیات امنا و بسیج و.. ذهنیت منفی به مسجد پیدا کرده تا جایی که دیگر پایش را در مسجد نمی‌گذارد.
 

چرا دیگران را قضاوت می‌کنیم؟

1- پنهان کردن ناتوانایی‌های خود
افراد ناتوان و ضعیف سعی می‌کنند با قضاوت و تحقیر کردن، توجه و ذهن‌ها را به سمت دیگران برده و ناتوانایی‌های خود را بپوشانند.

2- حسادت
آدم‌های حسود به دلیل ویژگی اخلاقی و ضعف شخصیتی که دارند نمی‌توانند موفقیت و محبوبیت دیگران را ببینند و سعی می‌کنند با قضاوت‌هایشان افراد را از چشم دیگران بیاندازند.

3- دور شدن از عیوب خود
عده‌ای از افراد هستند که مدام در پی عیب و رفتارهای غلط دیگران بوده و اصلاً فکر نمی‌کنند که خودشان هم در شرایط و حوزه‌های مختلف خالی از عیب و اشکال نیستند.

4- درک نداشتن
کسانی که قدرت درک ندارند، با دیدن هر رفتاری از دیگران به جای اینکه شرایط طرف مقابل را درک کرده و خود را جای او بگذارند شروع به قضاوت می‌کنند.

آدم‌های حسود به دلیل ویژگی اخلاقی و ضعف شخصیتی که دارند نمی‌توانند موفقیت و محبوبیت دیگران را ببینند و سعی می‌کنند با قضاوت‌هایشان افراد را از چشم دیگران بیاندازند

5- ظاهربینی
ظاهر و باطن بسیاری از اتفاقات و مسائل با هم متفاوت است. مثلاً در خیابان مادری بچه خود را می‌زند، عده‌ای سریع قضاوت می‌کنند که عجب مادر سنگ‌دل و بی رحمی. غافل از این که ممکن است باطن داستان چیز دیگری باشد؛ توان جسمی مادر کم شده، بیمار است و ...

6- عجول بودن
در بسیاری موارد قضاوت‌ها ناشی از عجله و بی‌توجهی به منبع مطلب و کلام اتفاق می افتد.

7- اعتماد به نفس پایین
افرادی که اعتمادبه‌نفس پایین دارند، به جهت اینکه نظر دیگران برایشان مهم بوده و جزء باورهایشان قرار می‌گیرد، درباره دیگران بیشتر قضاوت می‌کنند.

8- تربیت نادرست
با وجود تمام زحمات پدر و مادرها برای تربیت فرزندان خود، گاهی به واسطه عدم آگاهی آنان در شکل و روش صحیح تربیتی، فرزندان عجول در قضاوت تربیت شده‌اند.

9- تحقیر و خودکم‌بینی
کسانی که خودکم‌بینی دارند، دائماً با قضاوت‌ها و گفتگوهای خود دیگران را تحقیر کرده تا خودشان را بالا بیاورند.

راهکارهایی برای کسب مهارت قضاوت نکردن

تغییر دادن یک رویه در زندگی می‌تواند سخت‌تر از آنچه که فکرش را بکنید باشد. این که بتوانیم کمتر قضاوت‌گر باشیم به تمرین و زمان نیاز دارد، اما همیشه روش‌هایی برای تغییر وجود دارد:

1- حمل بر صحت کنید
یاد بگیرید به ابعاد مثبت آدم‌ها توجه کرده و از هر رفتاری، بر جنبه مثبت آن متمرکز شوید.

2- آیا من عیب ندارم؟
روی عیب‌های خود متمرکز شده، هرگاه عیبی را در کسی دیده و خواستید بر اساس آن آدم‌ها را قضاوت کنید، سریع به خودتان رجوع کنید که آیا من در حوزه‌های دیگر عیب ندارم؟

3- قضاوت‌هایتان را به چالش بکشید
تا قضاوت کردید سریع به خودتان بگویید؛ تو چکاره‌ای؟ چرا قضاوت می‌کنی؟ آیا منبع قضاوتت درست است؟ و ...

4- به جنبه‌های مثبت خود توجه داشته باشید
توجه به جنبه‌های مثبت خود باعث می‌شود راحت‌تر بتوانید خوبی‌های دیگران را دیده و روی آن‌ها تمرکز کنید.

5- راه‌هایی پیدا کنید تا در مورد خود احساس خوبی به‌دست آورید
زمانی که شما ظاهر و باطن خوبی پیدا کنید، اعتمادبه‌نفستان بالا رفته و موفقیت‌های ریز و درشت به دست آوردید، دیگر دست به قضاوت دیگران نخواهید زد.

6- درک داشته باشید
خودتان را جای طرف مقابل بگذارید. از خودتان بپرسید اگر من هم در شرایط او زندگی کرده، امکانات و کمبودهای او را داشتم، چه رفتاری می‌کردم و زندگی‌ام چطور بود؟ وقتی به درک طرف مقابل رسیدید از قضاوت و بی‌احترامی کردن درامانید.

افرادی که اعتمادبه‌نفس پایین دارند، به جهت اینکه نظر دیگران برایشان مهم بوده و جزء باورهایشان قرار می‌گیرد، درباره دیگران بیشتر قضاوت می‌کنند

7- عمومیت ندهید
رفتارهای گروهی را به فرد نسبت ندهید. به عنوان مثال اگر که یک نفر از یک گروه، قوم و طایفه‌ای فرد موجه و توانمندی است، او را به دلایل تصویری که از گروه یا قوم او در ذهن‌ها نقش بسته مقایسه نکرده و این را باور کنید که ممکن است تصورات در مورد یک گروه بد باشد ولی لزوماً این شخص بد نبوده و این موضوع را تعمیم ندهید.