به گزارش آوای سیدجمال، بیژن حیدری زاده ۳۰ تیر ۱۳۵۹ در شهرستان اسدآباد، داور ایرانی فوتبال است. او در سال ۱۳۷۸ داوری را آغاز کرده‌ و در سال ۱۳۸۵ درجه ملی خود را از آکادمی باشگاه پرسپولیس دریافت کرده‌است. او دارای مدرک دکترای پزشکی عمومی و تخصص جراحی ارتوپدی نیز هست و در کنار داوری فوتبال، طبابت نیز می‌کند بنابراین بر آن شدیم تا گفت‌وگویی با این داور بین المللی ترتیب دهیم.

* شما اهل شهرستان اسدآباد استان همدان هستید و در حال حاضر از داوران نامدار فوتبال محسوب می شوید، بیشتر مردم شما را با دربی ها شناختند. چطور داوری را شروع کردید. چه شد که اصلاً به فکر قضاوت فوتبال افتادید.

علاقه شخصی به فوتبال بازی کردن داشتم اما به صورت حرفه ای بازی نمی کردم. در آن زمان صلاح را بر این دیدم که در سن 21 سالگی وارد داوری شوم. با خودم فکر کردم ممکن است بازیکن موفقی نشوم. با علاقه کامل وارد شدم. هم من و هم برادرم پیام حیدری. پیام فوتبال را به صورت حرفه ای بازی می کرد که البته کنار گذاشت و به سمت داوری آمد. فوتبال من هم در سطح دانشگاهی بود.

* پیشرفت و رسیدن به این سطح بالا از شهری مثل اسد آباد سخت نبود؟

بله صددرصد سخت بود و سختی های زیادی کشیدیم. من و پیام خیلی کمتر از چیزی که بودیم به چشم آمدیم. موانعی برای ما ایجاد شد. نمی خواهم اسم ببرم و خاطر کسی را آزرده کنم و نبش قبر انجام دهم. خیلی اتفاقات رخ داد که باعث شد ما دیرتر به سطح اول فوتبال ایران و آسیا نزدیک شویم. با توجه به توانایی هایی که از خودم و پیام می شناسم، می‌توانستیم در زمان سریع تری بین المللی شویم.

* پزشکی در کنار داوری چطور است؟ ترکیب این دو کنار هم خیلی سخت و پراسترس به نظر می رسد؟

واقعاً سخت است، به ویژه که جراح ارتوپدم و تحت فشار و استرس برای مریضم هستم. فوتبال هم که قبل و حین و بعد بازی استرس دارد و نباید اشتباهی کنیم که باعث آزرده خاطر شدن هواداران تیم های مختلف شویم. به این موضوع عادت کردم و اصلاً هم از انتخاب هر دوی آنها با هم پشیمان نیستم، از هر دو کارم راضی هستم.

* پس در واقع شما زندگی پرهیجان را می پسندید؟

شخصیتی هستم که علاقه به جنب و جوش و هیجان دارم. زندگی ایستا را دوست ندارم، دوست دارم بیمارستان باشم، رفت و ۀمد با خانواده و فامیل داشته باشم، فوتبال جریان داشته باشد. شخصاً در دوران کرونا خیلی اذیت شدم.

* خیلی جالب است که شما قبلاً اشاره کرده بودید در حین مداوا بیماران با شما بحث می کنند یا حتی در جاها دیگر هم همینطور است.

این اتفاقات خیلی عادی است و در هر قشر از داوران اتفاق می افتد. انتظار من این است که چون پزشک هستم از مشکلات و مریضی هایشان بگویند اما آنها از فوتبال شروع می کنند. واقعاً علاقمندی مردم را که می بینم متوجه می شوم فوتبال جزء و بخش مهمی از زندگی مردم است بنابراین در روزهای کرونایی اصلاً انگار جای خالی چیزی در زندگی همه ما حس می شد.

* از درآمد داوران هم برای ما بگویید. هنوز وضعیت نابسامانی وجود دارد؟ نسبت به داور کشورهای دیگر در چه سطح از درآمد هستید؟

درآمد داوران در مقایسه با بازیکنان و مربیان به حساب نمی آید. کشورهای دیگر در این موضوع خیلی بهتر از ما هستند. ما کم و بیش باهم در ارتباط هستیم و از یکدیگر پرسیدیم. داوران کشورهای دیگر با سه قضاوت در ماه می توانند 7 تا 8 هزار دلار درآمد داشته باشند که با این مبلغ حتی می توانند امورات زندگی خود را بدون داشتن شغل دیگری بگذرانند، مثل کشور های حوزه خلیج فارس.

شما بهترین داور باشید، شرایط مناسب باشد و سه بازی هم در لیگ برتر را برای قضاوت داشته باشید، درآمد آن حتی کفاف حقوق کارگری ساده را هم نمی دهد. همه ما از یک بدنه فوتبال هستیم و امیدوارم اوضاع مالی داوران نیز درست شود.

* حس شما بعد از شنیدن اینکه اولین قضاوت خود در دربی را انجام خواهید داد، چه بود؟

مطمئناً مثل تمام داوران کشور خوشحال شدم. همه داوران، بدون شک دوست دارند دربی را قضاوت کنند. شاید حتی آن را برند داوری کشور می دانند. بازی اول داور چهارم بودم و قبل از آن بازی های بزرگ و بازی های دو تیم را سود زده بودم و استرس کمتری نسبت به افراد کم تجربه داشتم چون تجربه کافی را داشتم. بعد هم که در دو بازی دربی داور اصلی بودم.

استرس برای داور فقط برای عدم اشتباه است که هواداران و عوامل آن تیم از اشتباه داور ضربه نبینند و ناراحت نشوند. داور جماعت اصلاً اهل شو و نمایش نیست، دوست دارد کم حاشیه باشد و عملکرد خوبی از خود برجای بگذارد.

* داوران بعد از بازنشستگی یا قبل تر از آن طبق قانون فیفا می توانند اشتباهات قبلی خود را بیان کنند؟

طبق قوانین فیفا و AFC داوران حق اظهارنظر درباره اشتباهات قبلی خود را تا زمانی که بازنشسته نشده اند، ندارند. حتی اگر به نظارت یا نمایندگی فدراسیون هم برسند صحیح نیست و باید کاملاً از بدنه فوتبال جدا شده باشند تا در حد یک خاطره در برنامه ای یا محلی تعریف کنند.

* نظر شما در رابطه با دو دربی که داور اصلی آن بودید، چیست؟ حاشیه ها و جنجال های زیادی پیرامون شما بوده است. از هواداران استقلال بگیرید تا پرسپولیسی ها، حتی صحبت های عجیب یحیی گل محمدی یا واکنش های فرهاد مجیدی و بقیه فوتبالی ها. 

تا مواقعی که انسان قضاوت می کند این حرف ها وجود دارد. من هم خودم وقتی جوان بودم هر وقت فوتبال و به ویژه بازی های ملی با کشورهای حوزه خلیج فارس مانند کشورهای عربی را می دیدم و بازی های ایران را تماشا می کردم، تصورم این بود که عمده مشکل ما در بازی با آنها داوری است اما وقتی وارد این موضوع شدم دیدم اینطور نیست.

* صحبت های شما ما را به یاد بحث داوری در بازی ایران و ژاپن در اواخر دوران کی روش می برد که بازیکنان ما بازی را رها کرده و مشغول اعتراض به داور شدند، بازی ادامه پیدا کرد و ما گل خوردیم.

بله، منظورم همین است و از این دست مثال ها در فوتبال خودمان زیاد است چون وقتی هوادار تیم با بازیکنان باشید، قلباً دوست ندارید تقصیر باخت را برگردن کادر فنی یا بازیکنان بیندازید. حتی من هم قبل از شروع داوری اینطور فکر می کردم.

هر داور شرافت و وجدانش برایش مهم است. خدا به سر شاهد است اصلاٌ برای من یک بازی هم نبوده که بخواهم با شرایط روانی بد یا شرایط ذهنی بد نسبت به تیم، بازیکن یا مربی وارد بازی شوم تا تیمی از سمت داوری ام لطمه بخورد.

* پس واقعاً می توان به قطعیت گفت قشر داوری ما مظلوم ترین قشر فوتبال ایران هستند.

بله، واقعا همین است. داوران مظلوم هستند. خود شما زمانی که فوتبال بازی می کنید و حتی وقتی یک نفر را به عنوان داور قرار می دهید، او دوست شماست، حتی به او هم اعتراض می کنید و می گویید اشتباه کردید. من هم به تمام نظرات احترام می گذارم چون در جوانی مثل هواداران فوتبال فکر می کردم.

* چرا شرایط داوری برای شما اینگونه پیش رفته و چرا جو استادیوم های ما برای قشر داوران اینقدر اسفناک است؟ چرا اعتراضات بازیکنان ما زیاد است و روز به روز هم بیشتر می شود؟

متأسفانه این فرهنگی است که جاافتاده و مشکل ریشه ای است و با یک روزه یا دو روزه درست نمی شود. باید بنیانی نگاه کرد. داور هم مثل مربی و بازیکن به دنبال بهترین عملکرد است. نظارت هم بر روی ما در صورت رخ دادن اشتباه وجود دارد.

اهل شعار نبوده و ایده آل گرا هم نیستم بلکه بیشتر اهل واقع بینی هستم اما تا زمانی که انسان قضاوت می کند همیشه اعتراض وجود دارد و امیدواریم که این موضوع روز به روز کمتر شود.

* تحریک از سمت بازیکنان ما بر روی داوران ایرانی چگونه است؟

به عنوان مثال رونالدو یا خیلی از فوتبالیست های بزرگ دنیا و تاریخ معمولاً با حرکات خود در لحظات بازی و پرستیژی که دارند، به اصطلاح خودمان می توانند بر روی مخ داور رژه بروند، داوران ما و حتی جهان چه برنامه ای برای این موارد دارند.

داوران نباید با ذهنیت منفی بر روی عوامل اجرایی تیم ها وارد مسابقه شوند تا برداشت بدی از حرکات افراد باشگاه ها در هر لحظه داشته باشند اما همیشه توصیه می شود خصوصیات رفتاری و شخصیتی بازیکنان و مربیان یا حتی شرایط را از قبل بسنجند و اطلاعات کاملی جمع کنند.

* پس یعنی داوران حتی بیشتر از یک گزارشگر فوتبال، قبل از بازی اطلاعات جمع می کنند.

بله، این هم صحبت فیفاست که ما داوران حرفه ای حتی باید شرایط تیم ها و بازی های قبلی آنها را ببینیم تا متوجه شویم پلن و برنامه ریزی تمرینات ما چگونه براساس بازی های پیش رویمان پیش برود. باید ببینیم یک تیم چطور بازی می کند. سرعتی یا استقامتی است، دفاعی یا تهاجمی، دروازه بانش پرتاب بلند دارد یا خیلی از این دست موارد برای کنترل و تسلط داور بر روی بازی مهم است. باید بفهمیم تیم ها که چه تعداد بازیکن سرعتی دارند تا حرکات انفجاری خود را پیش بینی کنیم بنابراین ما دقیقاً به اطلاعات خیلی زیادی نیاز داریم.

هیچ داوری بدون اطلاعات وارد مسابقه و جریان بازی نمی‌شود. تمرینات داوران حرفه ای بر مبنای بازی هایی است که دارند. داوران قشر مظلومی هستند که بیشترین فعالیت ممکن اما کمترین درآمد را دارند و تحت شدیدترین فشار فوتبالی و رسانه ای قرار دارند.

همین کرونا نشان داد چقدر زندگی باارزش است و یک ویروس خیلی از رفتارها و نگرش مردم را تغییر داد. من خودم به شخصه علاقه ای به فوتبال بدون تماشاچی ندارم و بازی هایی با تماشاچی کمتر را برای قضاوت، در اولویت های آخر می دانم.

* مشاوران حقوقی و وکلایی برای داوران در شرایط نامناسب وجود دارد؟

بله، در فدراسیون، کمیته انضباطی، کمیته اخلاق و ... در همگی موارد وجود دارد اما اگر جواب مسئولان ما قاطع تر و محکم تر باشد موارد نامناسب در داوری ما قاعدتاً کمتر خواهد شد.

مردم واقعاً پیگیر فوتبال، داوری و قوانین این حوزه ها هستند. فهم خوبی دارند. من خودم به شخصه در محل کار و ارتباط با مردم متوجه اطلاعات بالا و به روز خیلی از آنها در این زمینه شده ام. معدود افراد نادرستی مردم را تحریک می کنند. این جو وقتی شروع شود زنجیره وار ادامه پیدا خواهد کرد، یعنی اگر کسی این کاره هم نباشد ممکن است جوگیر شود و قاعدتاً علیه داوران شعارهای نادرست و زشتی سر بدهند.

کرونا خیلی آموزش ها به ما داد و مردم ما خیلی مسائل را در این دوران سخت و طاقت فرسا درک کردند.

*شما کدام اشخاص را در قشر داوری و هم صنفی های خود می پسندید؟

نمی توانم اسم ببرم چون همه داوران خوب هستند و در سطح بالایی قرار دارند و اینکه فقط اسم چند نفر را بگویم بی احترامی به خیلی از داورهای قدر کشور است.

* وضعیت داوری ما نسبت به آسیا چگونه است؟

شک نکنید داوران ما فراتر از آسیا هستند، حتی داورانی چون علیرضا فغانی بالاتر از آسیا هم قرار دارند که در جام جهانی با عملکرد بسیار عالی حضور داشته است.

* در گذشته بیشتر داوران ما فوتبالیست های بازنشسته بودند.

چون آن موقع محدودیت فکری وجود نداشت و تعداد افراد حرفه ای کمتر بود. الان داوری حرفه ای است و داورات با چشم باز داوی می کنند.

* تا چند سالگی داوری می کنید؟

هیچ چیز مشخص نمی کند، مصدومیت، مشکلات، شرایط، کشش، اتفاقات زندگی یا هر چیز دیگری تعیین کننده است و الان نمی توانم بگویم تا چه سنی داوری می کنم اما تا زمانی که قوانین فیفا اجازه دهد و تا زمانی که در اوج باشم، هستم. هدفم این است که در اوج خدافظی کنم.

* قرار بود قضاوتی در سطح آسیا و برای تیم های چینی داشته باشید که کرونا مانع اجرای مسابقه شد. قضاوت آن مسابقه را در صورت شروع ممکن است مجد انجام دهید؟ 

راستش اصلاً خبر ندارم. AFC هنوز مشخص نکرده که قرار است چه تمهیداتی صورت بدهد اما حدس می زنم مسابقات به صورت مجتمع برگزار شود، یعنی کشور به کشور نباشد و تعداد بازی های هر گروه در یک کشور مشترک برگزار شود.

* VAR در ایران از چه زمانی شروع می شود؟

باید زیرساخت ها و امکانات فراهم شود. امیدوار هستم کشور ما هم مثل بقیه دنیا داشته باشد تا هم داوران و هم بازیکنان تجربه VAR را داشته باشند، مثل کشورهای حرفه ای باشیم و از فوتبال حرفه ای جا نمانیم. اشتباهات هم کمتر می شود.

* شخصاً VAR رو می پسندید؟ منتقدان و موافقان بسیاری دارد.

اگر نظر شخصی مرا بخواهید خیر، من هم نمی پسندم. هیجان بازی را نابود می کند و باز هم ممکن است اشتباهات در آن رخ دهد اما با این وجود باز هم کمک می کند حق به حق دار، بیشتر برسد. من خودم، شخصا به خاطر کم کردن هیجان فوتبال VAR را دوست ندارم.

*شانس شما برای قضاوت در جام جهانی بعدی چقدر است؟

باید واقع بین باشیم، من ناامید نیستم، همیشه تلاشم را کرده ام و روز به روز هم خودم را آماده تر از همیشه در فوتبال قرار می دهم اما بعضی مسائل اجتناب ناپذیر است و در اختیار من نیست. اصلاً ممکن است شانسی نداشته باشم و گزینه دیگری باشد. مثلاً در حال حاضر علیرضا فغانی، نماینده ایران در جام جهانی است. هیچ فرقی نمی کند چه کسی باشد. مهم این است که ایران یک نماینده خوب در جام جهانی داشنه باشد.

من سعی کردم در بازی های خارج از کشور بهترین قضاوت خود را به نحو احسن انجام دهم. اگر این شانس را داشته باشم که واقعاً خوشحال کننده است چون من در شروع داوری هیچ وقت فکر نمی کردم به این سطح برسم و داور بین المللی شوم بنابراین سعی می کنم در آمادگی کامل باشم.

لازم است بگویم فغانی نماینده داوری ایران است و فقط قراردادی برای داوری در لیگ استرالیا تنظیم کرده که این رفتار کاملاً حرفه ای است برای درآمدزایی بیشتر مثل ترنسفر بازیکنان فوتبال و در خیلی از کشور ها اتفاق می افتد. خوشبختانه ما هم در بحث کمیت و کیفیت داوران کمبودی نداریم و خودکفا هستیم و همانند کشورهای دیگر جذب داورهایی با ملیت های مختلف را انجام نمی دهیم.

* شما هم به فکر رفتن از ایران و کسب درآمد بیشتر در خارج از ایران هستید؟

خیر اصلاً و تا الان به این موضوع فکر نکردم و فکر نمی کنم رخ بدهد. با توجه به شرایط پزشکی، زندگی و شرایط داوری ام در ایران، اصلاً به این موضوع فکر نمی کنم. از ایران و شرایطی که در شهر خودمان دارم، راضی هستم.

* از وضعیت فعلی کرونا و نقش آن در ورزش کشور بگویید. آیا تست PCR از داوران گرفته می‌شود؟

بله، این قانونی است که از سمت فیفا و ای اف سی برای تمام عوامل اجرایی اعمال شده است که داوران هم جزء این دسته هستند همانند بازیکنان، مربیان، تدارکات و دیگر اعضای هر باشگاه فوتبال. 

تست PCR منفی برای شخصی که دچار علامت و نشانه کرونا نیست می تواند نشان دهنده این باشد که شخص موردنظر دقیقاً در همان لحظه بیماری را ندارد. اگر تست مثبت باشد باید تا درمان و منفی شدن تست جدید در قرنطینه خانگی قرار بگیرند.در واقع این تست در مواقعی فایده دارد که شما کرونا گرفته اید و حال شما خوب شده است اما می خواهید وضعیت خود را چک کنید که در چه حالی هستید.

* وضعیت فوتبالیست ها و داوران در حوزه آمادگی جسمانی را در روزهای کرونایی چطور ارزیابی می کنید؟

باید از این دید نگاه شود که یک استراحت اجباری برای همه ایجاد شد. از نظر استراحت کافی و تغذیه همه در سطح خوبی هستند و روالشان مانند گذشته است. شاید کمی آمادگی جسمانی پایین آماده باشد اما قاعدتاً همه تمرین های خود را داشتند. چندی پیش هم در تمرینات داوران، آمادگی جسمانی داوران را دیدیم که خوشبختانه ضعف بدنی نداشتند و در آمادگی جسمانی مطلوبی به سر می بردند.

* تمرینات سایبری و آنلاین داشتید؟

داوران بین المللی هر هفته کلاس آنلاین از سوی AFC داشتند، یعنی علاوه بر داوران ملی که تحت نظارت دپارتمان و کمیته داوری بودند، داورهای بین المللی هم به صورت جداگانه با کلاس های تئوری، ویدئو کلیپ، مرور قوانین، فهم بازی، بازی خوانی و ... توسط مدرس های مختلف که هر منطقه دارای یک مدرس جداگانه بود، تحت نظارت بودند. ما در یک ساعت مشخص به صورت آنلاین کلاس ها را شرکت می کردیم.

* تمرینات شما به صورت رسمی از چه زمانی آغاز می شود؟

من با پیام(پیام حیدری، داور بین المللی فوتبال ایران) برادرم در زمان هایی از سطح شهر که ترددی وجود نداشته، مثلاً بیرون شهر باشد، آسفالت باشد یا حتی زمین خاکی باشد، تمرینات اختصاصی خود را انجام می دادیم چون زمین چمن که بسته بود و کسی که مدام تمرین حرفه ای انجام می دهد نمی تواند قبول کند که اصلاً تمرینی انجام ندهد و یکجا بشیند. حدسم این است که همه بازیکنان هم در آمادگی مطلوب هستند و تمرینات را به صورت نسبی داشته اند.

* به عقیده شما از لحاظ عضلات و استخوان بندی بازیکنان حرفه ای بحث مصدومیت های متعدد در این ایام پیش نمی‌آید؟

تعویض پنج نفره را برای همین مورد اعمال کردند تا مصدومیت ها پایین تر باشد. ما هم الان به جای شش داور از چهار داور استفاده خواهیم کرد. یعنی مانند گذشته انجام می شود تا تماس داوران کمتر باشد.

* از برادرتان پیام صحبت کنید که هم سوی شما حرکت می کند و چند سال از شما کوچکتر است. بعضاً فوتبالی ها ممکن است شما را با هم در خلال مسابقات فوتبالی اشتباه بگیرند.

پیام مطمئناً در آینده به علت شرایط سنی بهتر خیلی بیشتر مطرح خواهد شد. حتی ممکن است در جام جهانی هم باشد. برادرم پیام حتماً 5-6 سال بعد از بازنشستگی من در داوری به خاطر شرایط سنی اش ادامه می دهد. مهم این است نام ایران و داوری خوب باشد و فرقی ندارد من یا پیام باشم. مهم نام کشور است یا در سطوح پایین تر به استان همدان برسیم و شهرستان اسدآباد و حتی خانواده حیدری. مهمترین مسئله سربلندی است.

* نصیحت شما برای افراد کم تجربه و افرادی که تازه می خواهند وارد عرصه داوری شوند، چیست؟

اولین چیزی که می گویم علاقمند باشند و تمام جوانب و شرایط آن را درنظر بگیرند. مثل دوری از خانواده، تمرینات سخت، ایستا نبودن در این کار، رژیم های سخت، زبان انگلیسی، تسلط به قوانین، اصول تمرین کردن که هوازی باشد و سنتی نباشد، حرفه ای باشد. فوتبال روز به روز سرعت بیشتری دارد و باید خود را هماهنگ کنند. استرس برای خانواده وجود دارد، جاده و رفت و آمدهای پیاپی، شهرهای مختلف با شرایط آب و هوایی متفاوت، ممکن است فرزند و همسر هم داشته باشند و مدت زیادی از آنها دور باشند. اگر سختی ها را می توانند تحمل کنند بیایند و اگر فکر می کنند بعد از مدتی این کار را رها می کنند اصلاً وارد نشوند تا وقتشان تلف نشود و مهمتر از همه اینها خیلی نترس و شجاع باشند. حرف اول را در داوری شجاعت می زند. داور باید شجاعت و وجدان کاری کامل داشته باشد.

* در پایان دوست داریم نگرش شما را نسبت به آینده بدانیم و هر صحبتی که فکر می کنید باقی مانده است را می شنویم.

از خانواده ام و همسرم تشکر می کنم که شرایط سخت مرا درک می کنند. دوست دارم تا روزی که بتوانم با صلابت داوری کنم یعنی طوری نباشد که کنار گذاشته شوم و خودم تا لحظه آخر در اوج داوری باشم و وقتی که دیدم ممکن است افت کنم، شخصاً خودم را در داوری بازنشسته کنم.

به گزارش ایسنا، به تازگی خبری مبنی بر مصدومیت بیژن حیدری داور بین المللی و مطرح فوتبال ایران در فاصله چند ساعت تا شروع دوباره مسابقات لیگ نوزدهم منتشر شد. حیدری که در کلاس یک روزه داوران شرکت کرده و همپای سایرین تمریناتش را انجام می داد، در این تمرین گروهی دچار مصدومیت زانو شد و به همین خاطر مشکوک به پارگی مینیسک است. 

انتهای پیام