به گزارش آوای سیدجمال، از ابتدای خیابان باباطاهر ۵۰۰ متر به سمت میدان امامزاده عبدالله(ع)، سمت راست روبروی کاروانسرای قلمداری «کوچه پیغمبر» نامگذاری شده است، کوچه‌ای که در انتهای آن مسجدی با همین نام قرار گرفته و یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل در آن مدفون است.

«کوچه پیغمبر» منطقه‌ای قدیمی است که بیشتر راسته‌بازار بوده و تا دلت بخواهد مغازه‌های کماج‌پزی، جوراب‌بافی و لباس‌فروشی در آن خودنمایی می‌کند، انتهای کوچه به مسجد ختم می‌شود... درب باز است و مسجد تازه آب و جارو شده، با وجودی که کرونا باعث شده برو و بیای سابق را نداشته باشد اما رسیدگی به امور آن هنوز در اولویت متولیان آن است.

وارد مسجد می‌شوم؛ خیلی بزرگ نیست اما باصفاست، فرش‌های دستباف تمام محیط آن را پوشانده، ناخوادآگاه رفتم به خاطره‌های دوردست و دنیای رنگ و زندگی، طاق‌ها و ستون‌های قدیمی و سکوهای اطراف تا مدت‌ها مرا مشغول خود کرد، روی یکی از سکوها نشستم و مات و مبهوت این همه سادگی شدم و زیبایی.

شبستان آن با سقف‌های چهارطاقی گهواره‌‌ای و قوس‌های ۵ و ۷ و شاخ بزی و کمانی جلوه‌گری می‌کند، ضلع جنوبی فضای داخلی مسجد که آن را امامزاده می‌‌نامند دو سنگ قبر دارد که یکی متعلق به سید موسی حسینی بانی مسجد و دیگری متعلق به میرزا محمد‌بن میرزا عبدالله عموی آیت‌الله تاللهی است.

همان طور که چشم چرخاندم و محراب مسجد را هم از نظر گذراندم، نگاهم روی مقبره‌ای سمت راست مسجد قفل کرد، محل دفن «حضرت حجی» یکی از پیامبران الهی...

«حجی پیغمبر» یکی از انبیای بنی‌اسرائیل در زمان داریوش بزرگ هخامنشی است که صحیفه او جزو کتاب مقدس عهد عتیق به چاپ رسیده‌. بر روی مزار آن ضریح چوبی مشبک سبزرنگی قرار دارد که سنگ مزارش هم پوشیده است از کاشی‌های فیروزه رنگ و آبی.

 بنای مسجد پیغمبر سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، اگر چه از تاریخ این مسجد اطلاع دقیقی در دست نیست اما تجدید بنای آن در دوره قاجار انجام شده است.

می‌خواستم اطلاعات بیشتری در مورد مسجد دریافت کنم، گوشه حیاط یک نفر مشغول مرتب کردن وسایل بود، به سمتش رفتم تا راهنمایی‌ام کند، به مغازه‌ای که روبروی مسجد بود هدایتم کرد و گفت: «حاج حسن» عضو هیات امنای مسجد است و می‌تواند کمکتان کند.

حاج حسن بیرون مغازه نشسته بود؛ تسبیح در دست مشغول ذکر بود، سلام کردم، بسیار خوش‌برخورد بود، خودم را معرفی کردم و گفتم خبرنگارم و می‌خواهم اطلاعات بیشتری در مورد مسجد پیغمبر دریافت کنم، با لبخندی استقبال کرد، البته بلافاصله هم گفت: خیلی از صداوسیما برای تهیه گزارش آمده‌اند اما کسی از مشکلات این مسجد نگفته است.

گفت، اسم من حسن شیرانی است اما معروف به حاج‌حسن، از دوران قبل از انقلاب افتخار انجام کارهای مسجد با من و دو تا از دوستانم بود؛ یکی از آنها در حال حاضر تهران است و یکی دیگر هم به رحمت خدا رفته، در حال حاضر فقط مانده‌ام. این مسجد یکی از مساجد شلوغ همدان است، البته این روزها کرونا وضعیت را تغییر داده است، قبل از کرونا اینجا پر بود از پیر و جوان و زن و مرد، مسجد هم خیلی برنامه داشت به طوری که از اول محرم تا آخر ماه صفر روضه داشتیم.

این مسجد جزو میراث فرهنگی بوده و ثبت ملی شده اما اصلا سری به اینجا نمی‌زنند؛ اوقاف هم کمکی نمی‌کند حتی برای کارکنان مسجد نیز برای بیمه همکاری نکرد، اوقاف می‌گوید مسجد را ببندید و نیم ساعت قبل از نماز ظهر و مغرب باز کنید، برای تأمین هزینه‌ها مجبوریم سرویس بهداشتی مسجد را به بازاریان اجاره دهیم؛ مغازه کنار سرویس بهداشتی نیز متعلق به مسجد است اما اوقاف اجاره مسجد را می‌گیرد و کمکی به مسجد نمی‌کند.

گلایه‌های حاج‌حسن زیاد بود اما اذان مسجد و همچنین عدم رضایت او برای انتشار گلایه‌ها باعث شد تا صحبت‌ ما با او پایان یابد.

گویا مسجد پیغمبر که جزو آثار تاریخی مذهبی شهر ماست در غربت بی‌توجهی دو اداره اوقاف و میراث فرهنگی است بنابراین به سراغ مسوولان رفتیم تا از چند و چون آن نیز مطلع شویم.

رییس اداره اوقاف شهرستان همدان در این خصوص گفت: امور داخلی مساجد با هیات امناست و امور مساجد به شورای رسیدگی به مساجد مرتبط است.

حجت‌الاسلام سیدحسن رضوی در خصوص مغازه‌ای که جزو مسجد پیغمبر است نیز گفت: تاکنون نشنیدیم که این مسجد رقبه‌ای داشته باشد و تا جایی که اطلاع داریم سرقفلی آن مغازه واگذار شده است.

وی با بیان اینکه مسجد به صورت هیات امنایی و مردمی اداره می‌شود گفت: همه مساجد مشکل مالی دارند و اعتبارات ما هم کم است زیرا در باب مسجد رقمی کمک نمی‌کنند.

کشف نخستین وقف‌نامه سنگی همدان در مسجد پیغمبر(ص) یکی دیگر از اتفاقاتی است که نشان از اهمیت این مسجد دارد، کتیبه مربوط به سال ۱۳۰۲ هجری قمری است و بر سنگ مرمری به ابعاد ۲۰ در ۱۷ سانتی متر حک شده است.

این اثر در سه سطر و با خط توقیع به نگارش درآمده و متن آن به مغازه وقفی در کنار مسجد پیغمبر(ص) که نانوایی بوده است، اشاره می‌کند، حاج محمدرحیم تاجر رشتی واقف این مغازه است و علاوه بر این مغازه موقوفات دیگری هم در کنار مسجد پیغمبر(ص) دارد که ثبت و ضبط شده است.

در پیگیری‌های بیشتر، سند مکتوب این اثر که در مرکز اسناد ملی نگهداری می‌شود هم پیدا شد، به عبارتی سند مکتوب برای امور شرعی و کتیبه سنگی برای اطلاع همگانی بوده است. 

این کتیبه نشاندهنده رونق وقف در گذشته دارد و گواهی می‌دهد طبقات مختلف جامعه و به طور خاص طبقه تجار به موضوع وقف توجه فراوان داشته‌اند و این مسجد نیز محوریت خاصی برای انجام امور اجتماعی، مذهبی و سیاسی داشت.

انتهای پیام/