به گزارش آوای سیدجمال، سردردهای اول صبح ممکن است نتیجه‌ی تغییری در فیزلوژی بدنتان باشند. در ساعات اولیه صبح، ممکن است سطح کاهش درد داخلی بدنتان پایین باشد. ضمنا ممکن است در این زمان بدنتان آدرنالین بیشتری داشته باشد که منجر به سردردهای میگرنی می‌شود.

سردردهای اول صبح اغلب شما را بعد از ۴ صبح از خواب بیدار می‌کنند، یا ممکن است وقتی از خواب بیدار می‌شوید این سردرد را داشته باشید. شایع‌ترین انواع سردردهای صبحگاهی شامل موارد زیرند:

. سردردهای خوشه‌ای
. میگرن
. سردردهای تنشی

سردردهای مرتبط با آپنه خواب نیز معمولا صبح زود رخ می‌دهند. مطالعه‌ای نشان داد یک پنجم افرادی که آپنه خواب دارند دچار سردردهای اول صبح می‌شوند.

حملات میگرن، نوع بسیار متداولی از سردرد هستند که البته صبح زود سراغ فرد می‌آیند. میگرن، سومین بیماری شایع در جهان است همه‌ی ما کسانی را در اطراف خود می‌شناسیم که میگرن دارند. اختلالات خواب می‌توانند منجر به سردرد، خصوصا میگرن شوند. شواهد علمی نشان می‌دهند عواملی که خواب را به هم می‌زنند می‌توانند حملات میگرن را به دنبال داشته باشند. اختلالات خواب  با میگرن مکررتر و شدیدتر مرتبط اند که می‌تواند مزمن شود.

یافته‌ها حاکی از آن هستند که اختلالات خواب مانند بی‌خوابی (اینسومنیا) و کیفیت پایین خواب موجب سردردهای مکرر و شدید می‌شود. حدود پنجاه درصد از کسانی که سردردهای تنشی یا میگرنی را تجربه می‌کنند مشکل بی‌خوابی دارند.
 

انواع سردردهای اول صبح

یک سردرد می‌تواند دردی مبهم یا تیرکشنده و یا ضربان‌دار داشته باشد. ممکن است سردردتان کوتاه مدت باشد و یک ساعت بیشتر طول نکشد، و یا طولانی‌تر باشد و حتی تا چند روز تداوم داشته باشد.

انجمن ملی سردرد، سردردها را به تقریبا ۱۵۰ نوع طبقه‌بندی کرده است. سردردهایی که اغلب صبح‌ها رخ می‌دهند شامل موارد زیرند:
. میگرن
. سردرد خوشه‌ای
. سردرد هیپنیک (سردرد ساعت زنگ‌دار)
. سردرد تنشی
. سردرد پاروکسیسمال

شرایط و عواملی که می‌توانند باعث سردردهای صبحگاهی شوند

بی‌خوابی یا اینسومنیا
بی‌خوابی می‌تواند بر الگوی خوابتان اثر گذاشته و شما را با کسر خواب مواجه کند. کمبود خواب یکی از علت‌های شایع سردرد اول صبح بوده و می‌تواند حمله میگرن را به دنبال داشته باشد. اینسومنیا اجازه نمی‌دهد به اندازه کافی بخوابید زیرا:
. وقتی سعی دارید بخوابید شما را بیدار نگه می‌دارد.
. طی خواب بیدارتان می‌کند.
. باعث می‌شود خواب آرامی نداشته باشید.

بی‌خوابی شیوه‌های درمانی گوناگونی دارد. اولین قدم این است که با پزشک مشورت کنید. پزشک با سوال‌هایی که از شما می‌‌پرسد با بررسی الگوی خوابتان، عارضه را تشخیص می‌دهد.
درمان بی‌خوابی از راه‌های زیر ممکن است:
. دارودرمانی
. روان درمانی
. ترکیبی از دارودرمانی و روان درمانی
با کاهش علائم بی‌خوابی، احتمالا بیشتر و بهتر می‌توانید بخوابید و سردردهای اول صبحتان کمتر می‌شود.

افسردگی و اضطراب
تحقیقات نشان می‌دهد اختلالات خلقی و حملات میگرن در اغلب موارد با هم رخ می‌دهند و بروز یکی، احتمال بروز آن دیگری را شدت می‌دهد. مثلا هر چه تعداد دفعات حمله میگرنی در فرد بیشتر باشد، احتمال اینکه دچار اختلالات خلقی شود بیشتر است و برعکس.
طبق یافته‌ها، آن‌هایی که میگرن دارند، دو و نیم برابر بیشتر احتمال دارد افسردگی داشته باشند و دو تا پنج برابر بیشتر در معرض اختلالات اضطرابی‌اند.

بیماری‌های روحی و روانی می‌توانند سبب بی‌خوابی هم بشوند که گفتیم احتمال سردردهای اول صبح را افزایش می‌دهند. اگر شک دارید دچار اختلال خلقی هستید به پزشک مراجعه کنید. اغلب این عوارض با دارو و روان درمانی قابل کنترل‌اند. مدیریت این عوارض می‌تواند از دفعات سردردهای اول صبحتان کم کند.

خُروپف یا آپنه خواب
خوابی که به خاطر خروپف یا آپنه خواب مختل می‌شود می‌تواند عاملی برای سردرد صبح باشد. خروپف کردن به خودی خود می‌تواند یک عارضه محسوب شود یا علامتی از آپنه خواب باشد.

آپنه خواب باعث می‌شود شب حین خواب بارها تنفس‌تان متوقف شود. به طور کلی، سردرد مرتبط با آپنه خواب حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. آپنه خواب با ابزارهای خاصی قابل کنترل است.

دندان قروچه
دندان قروچه یا به هم سابیدن دندان‌ها که به آن بروکسیسم نیز می‌گویند شب‌ها روی می‌دهد و یک اختلال خواب است. دندان‌قروچه یکی از علت‌های معمول سردرد اول صبح به شمار می‌رود. برخی از محققان باور دارند بروکسیسم معمولا دردی مبهم دارد و نزدیک به شقیقه‌ها احساس می‌شود. دندان قروچه با دیگر اختلالات خواب مانند آپنه خواب نیز مرتبط است و می‌تواند به دندان‌ها آسیب زده و درد فک ایجاد کند. درمان دندان قروچه شامل موارد زیر می‌شود:
محافظ دهان
تکنیک‌های کاهش استرس
تمرینات زبان و فک

تنش عضلات گردن
سردرد اول صبح می‌تواند ناشی از تنش عضلات گردن نیز باشد. شاید لازم باشد وضعیت خواب خود و بالشتان را بررسی کنید. بالش قرار است کمک کند وضعیت خواب درستی داشته باشید و از گردن‌ و ستون فقراتتان حمایت شود. پیدا کردن بالش مناسب شاید کمی سخت باشد چون باید امتحانش کنید. بالش مناسب باید سر و گردن شما را در وضعیتی مشابه وقتی که ایستاده‌اید نگه دارد.
بالش نرم ممکن است نتواند وضعیت درستی به گردن و ستون فقراتتان بدهد و بالش سفت هم ممکن است زاویه تندی به بدنتان بدهد.

سردرد اول صبح می‌تواند ناشی از تنش عضلات گردن نیز باشد. شاید لازم باشد وضعیت خواب خود و بالشتان را بررسی کنید. بالش قرار است کمک کند وضعیت خواب درستی داشته باشید و از گردن‌ و ستون فقراتتان حمایت شود. پیدا کردن بالش مناسب شاید کمی سخت باشد چون باید امتحانش کنید. بالش مناسب باید سر و گردن شما را در وضعیتی مشابه وقتی که ایستاده‌اید نگه دارد

اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)
سردردهای اول صبح می‌توانند ریشه در اختلال مفصل فکی گیجگاهی هم داشته باشند که حتی به این نوع سردردها سردرد TMJ می‌گویند.
اختلال مفصل فکی گیجگاهی می‌تواند سبب درد، گرفتگی و صدا در فک و همچنین سردرد شود. علت این اختلال هنوز مشخص نیست اما وقتی این مفصل عملکرد درستی ندارد می‌تواند این اختلال رخ بدهد. مفصل فکی گیجگاهی، فکتان را حرکت می‌دهد و اجازه می‌دهد حرف بزنید، غذا بجوید و دهانتان را باز کنید یا به طرفین حرکت دهید.

درمان سردرد اختلال مفصل فکی گیجگاهی شامل تشخیص و درمان این اختلال می‌شود. گاهی استراحت دادن به این مفصل برای تسکین علائم کافیست. درمان‌های فراتر شامل موارد زیر می‌شوند:
. خوردن غذاهای نرم و پرهیز از غذاهای سفت و چسبناک
. محدود کردن حرکت فک تا حد ممکن
. کاهش استرس
. تمرینات کششی فک

داروها
داروها می‌توانند بر الگوی خوابتان اثر بگذارند و باعث اختلال در خواب و سردردهای اول صبح شوند. در این مورد باید با پزشکتان حرف بزنید. برخی از داروهایی که برای سردرد به کار می‌روند می‌توانند اختلال در خواب ایجاد کنند. مثلا داروهای مهارکننده‌ی بتا بابت خواب‌های آشفته‌ و حتی کابوس‌هایی که برای فرد ایجاد می‌کنند معروف‌اند. همچنین برخی از داروها مانند بنزودیازپین‌ها که برای درمان اختلالات خواب به کار می‌روند ممکن است سردرد را تشدید کنند.

ضمنا اگر مکررا برای تسکین سردردتان مسکن بخورید، احتمال بدتر شدن سردرد وجود دارد. در واقع سردردهای گهگاهتان ممکن است تبدیل به سردردهای مزمن شوند و این اتفاق هم با مصرف زیاد داروهای تجویزی می‌تواند روی دهد و هم با زیاده‌روی در مصرف داروهای بدون نسخه.

اختلالات ریتم شبانه روزی بدن
تحقیقات نشان می‌دهد اختلال در ریتم شبانه روزی بدن یا تغییرات در آن می‌تواند در ایجاد حملات میگرن و سردردهای خوشه‌ای نقش داشته باشد. ریتم شبانه روزی بدن، سیکل‌های بیولوژیکی تقریبا ۲۴ ساعته‌ای هستند که در انسان‌ها، حیوانات، گیاهان و حتی باکتری‌ها وجود دارند. شناخته‌شده‌ترین ریتم شبانه‌روزی، سیکل خواب و بیداری است.

گزارش‌ها نشان می‌دهند ۸۲ درصد از سردردهای خوشه‌ای در افراد هر روز راس ساعت مشخصی روی می‌دهند و معمول‌ترین ساعت برای این سردردها، دو صبح است. محققان می‌گویند این نشان می‌دهد ریتم شبانه روزی بدن، مولفه‌ای مرتبط در سیکل سردرد است.

شما باید از ریتم شبانه‌روزی بدنتان به نفع خود و برای پیشگیری از سردرد بهره ببرید؛ خواب و بیداری‌تان ساعت منظمی داشته باشد و الگوی خواب مناسبی تعیین کنید:

. هر روز تقریبا سر ساعت مشخصی بخوابید و بیدار شوید.
. بدانید به چقدر خواب نیاز دارید، معمولا بزرگسالان به ۶ تا ۸ ساعت خواب نیاز دارند.
. طی روز ساعاتی بیرون باشید و از نور خورشید استفاده کنید.
. محیط خوابتان آرام و تاریک و خنک باشد، بدون ابزارهای الکترونیکی.
. شب، پیش از خواب از موبایل و کامپیوتر استفاده نکنید.

زیاد خوابیدن
زیاد خوابیدن، خصوصا به طور مرتب، یک عامل رایج در سردردهای اول صبح است. دلیل دقیق این ارتباط هنوز مشخص نیست؛ اما به طور کلی به نظر می‌رسد ریشه در مختل شدن ریتم شبانه‌روزی بدن و راه‌های عصبی در مغز دارد. بهترین راه پیشگیری از این نوع سردرد این است که سرساعت مشخص بخوابید و بیدار شوید. زیاد خوابیدن می‌تواند نشانه‌ی افسردگی هم باشد.

تومور
گاهی افراد وقتی سردردهای اول صبح را تجربه می‌کنند نگران می‌شوند که مبادا تومور داشته باشند. هرچند سردردهای مکرر صبح می‌تواند یکی از علامت‌های تومور مغزی باشد؛ اما اگر فقط همین علامت وجود داشته باشد، این احتمال بسیار بسیار اندک است. سایر علائمی که معمولا در موارد تومور مغزی وجود دارند شامل موارد زیرند:
. تشنج
. تهوع و استفراغ
. ضعف و فلجی
. مشکل در تکلم
. تغییر در شخصیت

دیگر عوامل
ممکن است سردرد اول صبح شما ناشی از مشکل دیگری باشد. سردرد می‌تواند علامتی از انواع عوارض باشد که ربطی به الگوی خواب نداشته باشند. فشارخون بالا و بیماری‌های عضلانی استخوانی هم می‌توانند سبب این سردردها شوند. شما باید همه‌ی علائم‌ خود را با پزشک درمیان بگذارید تا عارضه‌ی اصلی تشخیص داده شود.
 

برای کاهش سردردهای صبحگاهی باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید

گاهی تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند سردردهای اول صبح را کاهش دهد، خصوصا در مورد میگرن.
. خواب: برنامه‌ی خواب منظم داشته باشید و در محیطی مناسب بخوابید.
. ورزش: به طور منظم ورزش کنید تا از شدت و تکرار سردردهای میگرن‌تان کاسته شود.
. تغذیه: رژیم غذایی‌تان سالم باشد و به اندازه کافی آب بنوشید.
. یادداشت کردن: اطلاعات مربوط به سردردهایتان را بنویسید: تاریخ، شدت و احتمالا علت سردرد. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کنند علت سردردتان را تشخیص دهد.
. استرس: تنفس عمیق، دعا، نوشتن یا هر کار دیگری که به آرامشتان کمک می‌کند و استرستان را از بین می‌برد انجام دهید.