به گزارش آوای سیدجمال، یکی از گناهان بزرگی که به‌خاطر پیامد‌های مخرب آن، هم در اسلام و هم در دیگر ادیان الهی یعنی یهودیت، مسیحیت و مزدیسنا (زرتشت) تحریم شده، رباست. (1) ربا، تنها گناه کبیره‌ای است که در قرآن در حکم «جنگ با خدا» برشمرده شده است. (2)
 

ربا در اصطلاح شرع یعنی چه؟

ربا یعنی کالایی که به وزن یا پیمانه فروخته می‌شود را در ازای کالای همجنس با مقداری بیشتر معامله کنیم؛ مثلا 50 کیلو برنج مرغوب در ازای 70 کیلو برنج نامرغوب. بنابراین طبق این تعریف فقهی، ربا در مکیال و موزون است نه در معدود. مثلاً اگر شما یک کتاب را با دو کتاب معاوضه کنید، اشکال شرعی ندارد.
 

پیامدهای رباخواری

ربا، گذشته از عذاب اخروی، پنج آسیب مخرب دنیوی در ساحت فرد و اجتماع دارد که عبارت‌اند از:
 

آثار فردی رباخواری

یک. ربا، دشمنی و قساوت می‌آورد
گرفتن پول اضافى، بدون انجام كارى مفید و یا مشاركت در تولید، نوعى ظلم و اجحاف است كه موجب پیدایش دشمنى و قساوت می‌‏شود. (3)

دو. فشار روانی ایجاد می‌کند
در غالب موارد دریافت نزول و ربا و پرداخت سود و اصل پول بیش از حد توان فرد است و فرد همیشه این نگرانی و استرس را در پرداخت آن دارد و همیشه دغدغه ای فکری او را آزار می‌دهد. (4)

گرفتن پول اضافى، بدون انجام كارى مفید و یا مشاركت در تولید، نوعى ظلم و اجحاف است كه موجب پیدایش دشمنى و قساوت می‌شود

سه. فرد، تحقیر می‌شود
ربا دهنده به جهت بدهی‌‏هاى تصاعدى، گاهى ورشكست و مجبور به قبول انواع ذلّت‏ها و اسارت‏ها می‌‏شود. (5)
 

آثار اجتماعی رباخواری

چرخۀ تولید قطع می‌شود
ربا تأثیر منفی خود را بر چرخۀ تولید با کاهش انگیزه فعالیت‌های تولیدی نمایان می‌کند، زیرا در صورتی که تولیدکننده احساس کند بدون هیچ زحمت و مشقتی می‌تواند ثروت اندوزی کند، قطعاً علاقه‌ای به تولید و فعالیت‌های تولیدی بروز نمی‌دهد. (6)

دوقطبی‌سازی جامعه
ربا، تعادل جامعه را به هم زده و موجب تقسیم جامعه به دو قطب مستكبر و مستضعف می‌‏شود. (8)

قرض الحسنه کم‌رنگ می‌شود
هر چقدر ربا در جامعه رواج پیدا کند مهرورزی و کمک به هم‌نوع، کم‌رنگ‌تر می‌شود. دیگر، برادر دست برادر و دوست، دست دوست را نخواهد گرفت؛ چرا که نگاه سودگرایی حاکم می‌شود و تنها معیار کمک به دیگران بر مبنای دریافت سود بیشتر محاسبه می‌گردد؛ در چنین وضعیتی، عواطف رنگ می‌بازد و قرض الحسنه و کار خیر، روی زمین می‌ماند.

منابع:
1. ربا، تالیف سید رضا هاشمی، ص408
2. بقره:279
3. تفسیر نور، قرائتی، ج1، ص438
4. سایت راسخون
5. تفسیر مراغی، ذیل آیه
6. سایت ایکنا
7. با کمی تلخیص از المیزان، ذیل آیه
8. تفسیر نور، ج1، ص438