وجود سنگ قبرهای قدیمی در اطراف امامزاده  روستای سیراوند نشان از قدمت این روستا دارد که در بسیاری از روستاهای اسدآباد نایاب است   مطمئنا سیراوند یکی از قدیمی ترین روستاهای منطقه اسدآباد است  و آن هم به علت موقعیت جغرافیایی آن است که در میان کوهها محصور است و از یک طرف آن هم با شیبی تند با دشت افشار متصل است  وجود کوهها در اطراف (سه طرف ) و فقط یک طرف دشت  و قرار گرفتن در بلندی باعث می شده  در قدیم به عنوان منطقه امن مورد توجه قرار بگیرد و بتواند جمعیت قابل توجه ای را  در خود حفظ کند  ساکنان روستا توانسته بودند با ایجاد برجهای مراقبت (کوله) در کوههای اطراف  به نگهبانی از کلونی جمعیتی خود بپردازند  وجود اسامی مانند قراولخانه و همچنین کوله  فقط برای محافظت از باغها و .. نبوده بلکه کارایی برجهای دیده بانی هم داشته است 

 سوالی که در ذهن انسان نقش می بندد اینست که این قدمت چقدر است 300 سال 500 سال 1000 سال یا دوهزار سال و....

اگر قدمت روستا را هزار سال در نظر بگیرم  نمی توان ساکنان امروز روستا را  فرزندان مردم هزار سال قبل یا دوهزار سال قبل عنوان کرد  بلکه مهاجرینی هستند که در دوره هایی خاص با این روستا مهاجرت کرده اند

به گفته مردمان روستا و گواهی کهنسال های روستا فامیل شیخی (ممدرفیع گوروسی) قدیمی ترین فامیل یا طایفه این روستا به شمار می روند که تولیت امامزاده را هم به عهده داشته اند و به گفته خودشان جهت ترمیم امامزاده از اصفهان یا اطراف آن به این روستا آمده اند  

سنگ قبری در نزدیک امام زاده وجود دارد که قدمت آن به 1164 هجری قمری می رسد  که با احتساب امسال که سال 1434 قمری است قدمت آن به 270 سال قبل بر می گردد  اگر عمر شخص را 50 تا 70 سال در نظر بگیریم به 350 سال قبل برمی گردد که مقارن حکومت صفویه است

خانواده شیخی این قبر را جد خود از طرف مادر می دانند که کاملا صحیح است بر روی سنگ قبر هم حک شده (خان عبدل ولد مرحوم محراب افشار قاسم لو )

وجود این قبر نه تنها برای سیراوند بلکه برای تبارشناسی مردم کل منطقه اسدآباد هم  حائز اهمیت است  تا کنون ورود افشار ها به منطقه اسدآباد را توسط نادر شاه می دانستند که این قبر نشان می دهد قدمت ورود افشار ها به منطقه اسدآباد و روستای سیراوند  قبل از نادر شاه افشار است که احتمالا با دوره صفویه می رسد  البته  وجود افشار ها در همدان به  حکومت ترکی سلجوقی بر می گردد که منابع تاریخی فرار شومله افشار از همدان به خوزستان و ایجاد حکومت محلی  در شوشتر را قدمتی بر وجود افشار ها در همدان  می دانند

حکومت صفویه حدود510سال قبل توسط شاه اسماعیل صفوی در آذربایجان  ایجاد شد(پایتختی تبریز قزوین اصفهان) و بعد از 220 سال توسط یورش محمود افغان سقوط کرد (290 سال قبل) که افغانها هم 20 سال در ایران حکومت کردند و توسط نادرشاه افشار  نابود شدند (270سال قبل)

این قبر متعلق به اولین سالهای حکومت نادر شاه است

افشار قاسملو از طوایف اصلی افشارها  به شمار می آید که از حامیان اصلی نادرشاه بودند . نادرشاه متعلق به تیره قرخلو ی افشار است

صفویه اولین حکومت در ایران بود که مذهب شیعه را رسمی اعلام کرد و مردم آذربایجان و سایر نقاط ایران که تا آنزمان غالبا سنی بودند به مدهب شیعه وارد شدند ( گاهی اجبارا و بعضا داوطلبانه) حرمت به سادات و امامزاده  و منسوبان مذهب شیعه اهمیت زیادی یافت ترمیم و ایجاد امامزاده بر روی قبر سادات  شروع شد  این کار  به عهده تیره ای از طایفه استاجلو  به نام    شیخلار(شیخلر - شیخلو - شیخلی -شیخی) که از طوایف قزلباش بودند نهاده شده بود مقر این اوبه (طایفه) در اصفهان  پایتخت صفوی  فریدن نزدیک به پایتخت صفوی  بود که الان هم گروههای زیادی از استاجلو ها و شیخلر ها در این مناطق وجود دارند

یکی از امرای دوره صفویه شخصی با نام سارو پیره قورچی باشی از شیخلر است که در جنگ چالدران به قتل رسید  از نامهای معتبر منتسب به این اوبه مرادخان منتس سلطان اوغلی می باشد  (نوشته فاروق سومر ص199-197)

منابع عثمانی  چنین عنوان می کنند استاجلو ها نام خود را از اوستاجه بابا گرفته اند که ادامه این بحث در اینجا ضروری نیست

خانواده ای یا خانواده هایی از شیخلر از اصفهان (مقر حکومت آذربایجانی صفویه) برای ترمیم و تولیت امامزاده به روستای سیراوند فرستاده می شود که این خانواده بعدها با طایفه افشار قاسملو  هم وصلت انجام می دهند که شیخی های روستای سیراوند بازماندگان همین وصلت در بیش از 300 سال قبل هستند

سنگ قبر دیگری که در این قبرستان به چشم می خورد متعلق به یکی از منصوبان طایفه بیات می باشد  البته این سنگ قبر قدمتی جدید تر از سنگ قبر قبلی  دارد

تاریخ حک شده بر روی سنگ قبر که تاریخ فوت شخص را می رساند مربوط به سال 1260 قمری می باشد حدود 174 سال قبل  که اگر عمر شخص را 50الی 70 سال در نظر بگیریم فرد مذکور متعلق به 250 سال قبل بوده است

روی سنگ قبر نوشته شده (هذه القبر المرحوم المغفور حسین ابن رسول من طایفه بیات) این قبر مرحوم مغفور حسین فرزند رسول از طایفه بیات است

با توجه با اینکه در گذشته افراد مهم و بزرگ خاندان و ریس طایفه را در نزدیک امامزاده دفن می کردند و همچنین حکاکی نقش تفنگ خنجر اسب  بر روی سنگ قبر  این احتمال وجود دارد که این شخص بزرگ طایفه بیات بوده که در این محل دفن گردیده است

بزرگان این فامیل و ریش سفیدان آن همیشه از عشایر بودن اجداد خود صحبت می کنند وجود مراسم اوجاق در بین افراد این فامیل و روایت منتسب به آن که آتش روشن شده در سال قبل را سال بعد از ان با گذشت یکسال ییلاق و قشلاق پیدا می کنند هم نشان از جامعه کوچرو است(روایتی عامیانه و غلط  اینکه یک اجاق یا آتش یکسال روشن نمی ماند )

مراسم اوجاق در میان بیات های زنجان وجود ندارد و از بین رفته و تنها بیات های ایل قشقایی این مراسم را حفظ کرده اند

وجود خانواده های بیات - کرانی - در میان ایل قشقایی  این احتمال را قوت می بخشد که این فامیل ها تکه جدا شده از ایل ترک قشقایی هستند

البته در مورد کرانی ها این احتمال وجود دارد که از ناحیه کران زنجان به این منطقه مهاجرت کرده باشند

به هر حال وجود این سنگ قبر قدمت بیات ها در روستای سیراوند را تا حدود 250 الی سیصد سال نشان می دهد

سنگ قبر دیگری در ابعاد بزرگ تر در نزدیک امامزاده وجود دارد که متعلق به کدخدا بشیر فرزند صیدعلی است که نوشته شده (هذه القبر المرحوم المغفور کدخدا بشیر خلف مرحوم صیدعلی قدلو یا قدرلو ) که در رمضان 1280  و یا 1208 مرحوم شده که نوع نوشتن عدد کاملا مشخص نکرده 1208 است یا 1280  البته یکی از دوستان بنده که مطالعات تاریخی زیادی دارند آن را 1280 فرض کرد که احتمالا با توجه به اینکه خاندان بشیری این شخص را کاملا در حافظه تاریخی خود دارند به 1280 نزدیک تر است

وفات  کدخدا بشیر در 155 سال قبل اتفاق افتاده که عمر ایشان را هم 70 سال در نظر بگیریم قدمت ابن شخص به 220 سال می رسد و اگر با تاریخ 1208 در نظر بگیریم 72 سال به عقب تر باز می گردد که حدود 250 الی سیصدسال می باشد اما نکته ای که روی این سنگ قبر مورد توجه بود کلمه قدلو یا قدرلو در انتهای اسم صیدعلی بود  که کسی در این روستا با این فامیل وجود ندارد و احتمالا نام طایفه این شخص بوده است یعنی می توانیم بگوییم بشیری های این روستا اصالتا قدرلو هستند و اینکه قدر لو به کدام طایفه وابسته است نیازمند منابع و مطالعه بیشتر است

به زعم بنده احتمالا نسبی از تیره های افشار است که در چهارمحال بختیاری و ایل قشقایی بوده است

چیزی که از این سنگ قبرها مشخص می شود قدمت قدیمی ترین خانواده های این روستا به دوران صفویه حد فاصل 350الی 400 سال قبل باز می گردد و هیچ نشانه معتبری از وجود تاریخی قدیمی تر وجود ندارد

تنها موضوعی که می توان روی آن بحث کرد امامزاده است که سادات در قرون اولیه هجری در ایران پراکنده شدند و اینکه امامزاده روستای سیراوند شجره نامه ای دارد  یا خیر می تواند موضوع بحث قرار بگیرد که نیازمند شجره شناسی امامزاده هاست

البته خانواده های سید هم در سیراوند وجود دارند که خودشان را مهاجرانی از آذربایجان می نامند و ارتباطی نسبی  با این امامزاده ندارند 

همچنین خانواده های مجنونی یا محبوبی که ساکن این روستا هستند بنا به گفته آقای حسن محبوبی که افراد باسواد و مطلع این خاندان و ساکن تبریز است  زائران یا مهاجرانی از آذربایجان و شهر باکو (جمهوری آذربایجان) بوده اند  از  افرادی هم شنیده ام که جد این خاندان در راه بازگشت از کربلا در این روستا فوت می کند و فرزندان و خانواده اش هم وی را  دفن می کنند و خودشان هم ساکن این روستا می شوند 

چیزی که در این سنگ قبر ها منحصر به فرد است نقش های حکاکی شده بر روی آن است  که می توان به خنجر  شمشیر تفنگ تسبیح  تبر  اسب سپر کمان و تیر ابریق (ظرف آب = گلاب یا آفتابه) است که در دو سنگ اخیر به وفور به چشم میخورد که اشاره ای به موقعیت اجتماعی و منزلت و مقام و رتبه شخص متوفی  داشته

موضوعی را نباید فراموش کرد در سنگ قبری که متعلق به عبدل فرزند مهراب افشار قاسملو است نشانهای زیادی به چشم نمی خورد فقط شکلی شبیه به شانه (باور غلط در روستا ) و یک دایره روی  دندانه های آن است و این نقش در دو قبر بعدی هم وجود دارد و بر عکس است دایره بر روی پشت شانه (باور غلط) است نه دندانه های آن .

منبع:وبلاگ روستای سیرآوند