به گزارش آوای سیدجمال، میزان بقاء افراد سالمند در مقایسه با سال‌های گذشته، افزایش قابل توجهی داشته است. امروزه، طول عمر افراد در بیشتر کشورها بالاتر رفته و مرز هفتاد سالگی را پشت سر گذاشته است.

شایع‌ترین بیماری‌ها در سنین بالا با قلب و عروق، نئوپلاستیک (رشد غیرطبیعی سلول‌ها)، اوستئوآرتریت (آرتروز) و عوارض غددی و متابولیکی مرتبط هستند. بیشتر این مشکلات سلامتی، علائم اولیه‌ای دارند که به موقع قابل تشخیص‌اند. بنابراین تشخیص به موقع و شروع درمان، اساس یک سالمندی سالم است.

پنج بیماری شایع در دوران سالمندی

در حال حاضر، مشکلات سلامتی زیادی وجود دارند که افراد سالمند و کیفیت زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بیشتر این بیماری‌ها تدریجاً خود را نشان می‌دهند و کم‌کم پیشرفت می‌کنند، بنابراین معمولاً تا زمانی که حاد نشوند و فعالیت‌های روزمره افراد سالمند را مختل نکنند، توجه فرد را به خود جلب نمی‌کنند.

از دیدگاه بیولوژیکی و پزشکی، سالمندی، نتیجه‌ی آسیب‌های سلولی و مولکولی در مقادیر زیاد است که البته این تحلیل‌رفتگی و فرسودگی دارای الگوی حتمی نبوده و لزوماً مختص همه‌ی سالمندان نیست.

از این جهت، وجود مشکلات سلامتی در افراد سالمند بستگی به مجموعه‌ای پیچیده‌تر و چندعاملی دارد. اگر همه‌ی این جوانب را به حساب بیاوریم، می‌توانیم بگوییم مشکلات و بیماری‌های زیر، در میان افراد سالمند شایع‌ترین‌ها هستند.

فشارخون بالا
فشار خون بالا بیماری مربوط به سیستم قلبی و عروقی است که ویژگی آن، بالا بودن فشار خون است. سال‌هاست که این مشکل، یکی از عوارضی است که بالاترین آمار ابتلا و مرگ‌ومیر را در جهان دارد.

مطالعات گوناگونی نشان می‌دهند که احتمال فشارخون بالا در جمعیت عمومی، 20 تا 30 درصد و در افراد بالای شصت سال، 60 درصد می‌باشد. ضمناً فشار خون بالا با انواع مشکلات قلبی نیز مرتبط است، از جمله انفارکتوس حاد میوکارد (سکته قلبی)، بیماری عروق کرونری قلب و سکته مغزی.

علائم این عارضه معمولاً خاموش و مبهم‌اند، اما برخی از افراد دچار سرگیجه، سردرد و تپش قلب می‌شوند. تشخیص فشار خون بالا، بالینی بوده و بر اساس اعداد فشار خون و معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌شود. درمان فشار خون بالا نیز شامل تغییراتی در سبک زندگی و رژیم غذایی و دارودرمانی می‌شود.

آرتریت و آرتروز
آرتریت شامل گروهی از مشکلات حاد یا مزمن مرتبط با التهاب یک یا چند مفصل می‌شود. اوستئوآرتریت یا آرتروز نیز به تحلیل رفتن پیشرونده‌ی عوامل سازنده‌ی یک مفصل گفته می‌شود که معمولاً شامل غضروف مفصلی می‌شود.
آرتروز و آرتریت معمولاً خود را به صورت درد مفاصل، گرفتگی مفاصل و محدودیت در حرکت مفاصل نشان می‌دهند.
آرتریت و آرتروز در میان زنان شایع‌ترند تا مردان و دلیل آن نیز، تغییرات هورمونی در دوران یائسگی می‌باشد. هرچند درمان قطعی برای این دو عارضه وجود ندارد اما بیشتر بیماران می‌توانند با قرار گرفتن تحت درمان پیوسته‌ی دارویی و در برخی موارد جراحی، یک سبک زندگی نرمال داشته باشند.

بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر یک بیماری نورودژنراتیو (تخریب‌کننده عصب) است که شامل آتروفی (تحلیل رفتن) مغز و مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. بیماری آلزایمر، علت اصلی زوال عقل در افراد سالمند می‌باشد که یک‌سوم افراد بالای 85 سال به آن دچار هستند.

علائم اولیه‌ی بیماری آلزایمر شامل از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت یا مربوط به حوادث اخیر می‌شود. با پیشرفت بیماری، رفتارهای فرد، قدرت فکر کردن و مهارت‌های اجتماعی او نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و حتی به جایی می‌رسد که بیمار قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود نیست.

در حال حاضر، بیماری آلزایمر درمان قطعی ندارد. اما تشخیص زودهنگام و در پیش گرفتن درمان می‌تواند به کُند کردن روند پیشرفت بیماری کمک کند. از این رو، فرد خواهد توانست عملکردهای نرمال مغز را برای مدت طولانی‌تری حفظ کرده و مدت زمان بیشتری مستقل و بدون نیاز به کمک دیگران زندگی کند.

زوال عقل
زوال عقل یک اختلال حافظه و تفکر است که با گروهی از بیماری‌های مزمن و دژنراتیو مرتبط می‌باشد. بنابراین این بیماریِ مربوط به سالمندان، نتیجه‌ی آسیب‌های پیوسته به ساختار مغز در قسمت‌هایی است که مسئول هماهنگی و تنظیم عملکردهای اصلی‌اند.

زوال عقل، علت اصلی ناتوانی و وابسته بودن به دیگران در افراد سالمند است. علائم اصلی زوال عقل، شامل از دست دادن تدریجی حافظه، توهم و خیال‌بافی، بدگمانی و روان‌پریشی می‌شود.

برای تشخیص زوال عقل نیاز به یک ارزیابی فراگیر پزشکی، فیزیکی و روانشناسی است که طی آن، وضعیت روحی و روانی فرد جزءبه‌جزء سنجش می‌شود. درمان زوال عقل اساساً با دارو صورت می‌گیرد. مراقبت‌های همیشگی و پیش‌رونده نیز برای انجام کارهای روزانه مورد نیاز می‌باشند.

پوکی استخوان
پوکی استخوان یکی از شایع‌ترین مشکلات مربوط به بافت استخوان است که طی فرایندی، تراکم استخوان کاهش یافته و استخوان تُرد و شکننده می‌شود. پوکی استخوان یکی از معمول‌ترین بیماری‌ها در میان سالمندان است؛ 25 درصد از زنان بالای 45 سال و 50 درصد از زنان بالای 60 سال به پوکی استخوان دچار می‌شوند. پوکی استخوان باعث می‌شود احتمال شکستگی استخوان در اثر زمین خوردن یا ضربه‌های خفیف تا متوسط بالا برود. پوکی استخوان عموماً در استخوان‌های لگن، ستون فقرات، ران و مچ روی می‌دهد.

پوکی استخوان معمولاً به صورت درد استخوان و مفصل، کاهش قد، ضعف و خمیدگی به جلو خود را نشان می‌دهد. پزشکان توصیه می‌کنند با تغذیه‌ی کافی و درست و مصرف مکمل‌های مناسب از پوکی استخوان جلوگیری کنید. توصیه پزشکان برای افرادی که دچار پوکی استخوان شده‌اند، بهتر کردن کیفیت زندگی جهت تخفیف علائم است.

نکاتی برای پیشگیری از بیماری‌ها در سالمندی

پزشکان، بیشتر بیماری‌های شایع در سنین بالا را با فرایندهای مزمن دژنراتیو مرتبط می‌دانند. به همین دلیل، تغییرات کوچکی در سبک زندگی می‌تواند روند پیشرفت تعداد زیادی از این عوارض را کُند نماید. همچنین این تغییرات می‌توانند عمر طولانی‌تر افراد سالمند را به دنبال داشته باشند.

. رژیم غذایی متعادلی داشته باشید: رژیم غذایی را در پیش بگیرید که سرشار از ویتامین‌ها، املاح، فیبر، قند و نمک کم و محدود از نظر چربی‌های اشباع باشد تا ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی، ناهنجاری‌های غدد درون‌ریز و مشکلات استخوانی و مفصلی کمتر شود.

. ورزش کنید: فعالیت‌های بدنی سبُک تا متوسط، جریان خون در رگ‌ها را بهتر کرده، وزنتان را سالم می‌کند و احتمال بروز بیماری‌های عروقی و متابولیکی را کاهش می‌دهد. ضمناً ورزش، بدنتان را فعال نگه می‌دارد و سرعت روند تحلیل‌رفتگی ارگان‌ها و بافت‌های بدن را کاهش می‌دهد.

. چکاپ‌های منظم پزشکی را فراموش نکنید: چکاپ‌های منظم پزشکی جهت تشخیص زودهنگام بیماری‌های مرتبط با سنین بالا و در نتیجه درمان به موقع توصیه می‌شوند. ضمناً پیگیری درمان مشکلات سلامتی برای پیشگیری از عوارض مرتبط با آن‌ها ضروریست.

. فعالیت‌های مفرح انجام دهید: فعالیت‌های اجتماعی و تفریحی و آموزشی، مانع احساس تنهایی شده و روند پیشرفت بیماری‌های مغزی مانند زوال عقل را کُند می‌کنند.

. از قلیان و سیگار دوری کنید: مصرف الکل و تنباکو و هر گونه ماده‌ی مضری می‌تواند به بدن آسیب بزند و منجر به تغییرات سیستمیک در بدن شود.

وضعیت بدن، بازتابی از هر کاری است که انجام می‌دهید و هر غذایی است که می‌خورید. پزشکان و کارشناسان توصیه می‌کنند با بالاتر رفتن سن باید به سالم‌تر کردن سبک زندگی خود بیشتر اهمیت دهید.

هر وقت احساس کردید علائمی دارید که قبلاً نداشتید حتماً به پزشک مراجعه کنید، و در نهایت یادتان باشد که پیشگیری بهتر از درمان است.