مصاحبه اختصاصی خبرنگار مهندس نیوز که به مناسبت هفته جهاد کشاورزی با آقای دکتر جهانسوز رئیس پژوهشکده مجازی کشاورزی و منابع طبیعی انجام گرفت و به شرح زیر ارائه می گردد :

1- جایگاه بخش کشاورزی در کشور هم اکنون در چه وضیعتی است ؟

یکی از مسائل مهم در بخش کشاورزی ، تامین امنیت غذایی است و همینطور در رهنمود های مقام معظم رهبری و امام راحل . لذا جایگاه بسیار اصلی و اساسی  دارد . بخش کشاورزی از نظر مسائل تامین غذایی کشور ، چیزی در حدود30 درصد جمعیت کشور  در روستا ها زندگی می کنند .لذا چیزی در حدود یک سوم جمعیت کشور هم در بخش کشاورزی زندگی میکنند . بنابر این به طور کلی از نظر ساختاری و از نظر ضرورت بخش کشاورزی و ضرورت توجه به بخش کشاورزی می بایست توجه خاص و ویژه ای به این بخش اختصاص دهیم .چرا که مسئولیت تامین غذایی جامعه که بسیار مسئله مهمی برای کشور است و بسیاری از منتقدان معتقدند که امنیت غذایی جلوتر از امنیت نظامی است .

و همین طور یک سوم جمعیت ، محروم تر از سایر بخش ها هستند که در واقع میزان بهره گیری از سهم نفت و پول های ملی نسبت به سایر بخش ها در این بخش کمتر است . و این جایگاهی است که به کشاورزی رسیده است . باید بگویم که متاسفانه آن نسبتی که طرح و جایگاه دارد و به نسبت بهره وری از بخش صنعت و خدمات و سایر بخش ها ، توجه به بخش کشاورزی به نظر میرسد که کمتر از حدی باشد که باید باشد .

2-ظرفیت هایی که در بخش کشاورزی می تواند در کشور فعال شود کدامند ؟

ظرفیت هایی که در بخش کشاورزی می توانند فعال باشند باید با لحاظ کردن مسائل ریز محیطی و اصول پایداری حفظ شود . یعنی اینکه علاوه بر یک تولید مقرون به صرفه  اقتصادی ، با میزان کافی با توجه به نیاز کشور باشد . و قیمت ها  هم برای مصرف کننده و هم برای تولید کننده باید منطقی باشد . به حمایت از محیط و منابع پایه مثل آب و خاک توجه شود و از طرفی باید متضمن سلامتی مردم جامعه هم باشد . یعنی امنیت غذایی وجود داشته باشد . ما باید این سه شرط را در تمام برنامه ریزی های خود لحاظ کنیم .

و آیا هنوز در بخش کشاورزی توانمندی هایی داریم یا خیر باید بیان کنم  فاصله ی زیادی بین کشاورزان نمونه ی ما و متخصصان ما وجود دارد و نشان میدهد که ما از نظر فنی و تکنولوژیک  میتوانیم برای این کاستی ها اقدام کرده و بهره مند شویم ودر واقع شکاف عملکرد بسیار زیاد است و همین نکته یکی از مسائل ویژه ای است که نشان میدهد که ما در بخش کشاورزی داری پتانسیل هستیم .

یکی دیگر از مسائلی که باید به آن توجه شود  ما هنوز در بخش هایی از کشور توان استحصال بهینه و استفاده ی بهینه از آب را داریم و رواج آبیاری تحت فشار و بالا رفتن تکنولوژی هایی مثل خاک برداری حفاظتی و همه ی این ها کمک میکند که ما در بخش کشاورزی توانمندی های خاصی داشته باشیم.

علت ویژه ی تفاوت بین شکاف عملکردو عدم وجود یافته های کشاورزی در عرصه های روستایی و عرصه های کشاورزی در این بین ، ما طیف وسیعی از فارغ التحیلان بخش کشاورزی را داریم که به عنوان یک فرصت کشاورزی کشور باید به آنها  توجه شود . ما هنوز منابع خوبی برای تولید و نیروهای متخصص و توانمند برای اجرا داریم و از طرف دیگر وجود بیش از پنج هزار نفر جزء هیئت علمی در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های تحقیقاتی و دانشگاه های دولتی و سایر دانشگاهها و از طرفی چیزی در حدودسالیانه چندین هزار فارغ التحصیل کشاورزی و کارشناسان کارشناسی ارشد و دکتری که همه دارای تحقیقات علمی هستند . پتانسیل علم محوری که در کشور ما نشان میدهد توان کارشناسی بالایی داریم و همینطور توان تحقیقات بالا و توان آموزشی خوبی در بخش کشاورزی داریم و همچنین خوشبختانه با رواج تکنولوژی های جدید  و همچنین وجود  توان برنامه ریزی و بخش اطلاعات هم  در این بخش وجود دارد و صرفا می بایستی یک هدایت صورت بگیردکه بخش کشاورزی از این سیستم استفاده کند   .

3- رویکرد های علمی و صنعتی به چه میزانی در بخش کشاورزی کشور مد نظر هستند و راه کارهای ارتقاء آن چه می باشد ؟

به طور کلی وقتی یک فاصله در بعضی قسمت ها مثلا گندم ، بین متوسط کشاورزان نمونه ، چهار درصد فاصله داریم . مثل پسته که بسیار برای ما مهم است ، اختلاف بین یازده تا سیزده برابر است . و در مورد سیب هفت برابر است و تمام این مسائل حاکی از این است که کشور پتانسیل دارد و چون علم محوری اتفاق افتاده است در این ارتباط ما باید قبول کنیم که این عیب درکشور ما  وجود دارد و ما می بایست این علم را در کشاورزی وارد کنیم و به عبارتی کشاورزی هوشمند را در کشور پیاده کنیم . کشاورزی هوشمند و علم محوری رمز موفقیت ملی ماست . از طرفی دیگر ما در بخش صنعت و بخش تراکتور سازی ، بخش ابزارات کشاورزی ، سمپاشی ، در بخش های پیشرفت های حاصل در بیوتکنولوژی و عرصه های ماهواره ای در تمام این ها توان های زیادی داریم که قطعامیتوانند استفاده شوند که به طور مثال زمانی که از بروز جدی خاک برداری حفاظتی یکی از دستاوردهای بخش کشاورزی که بیش از چهار الی پنج سال نمیگذرد ولی در همین مدت کم بسیاری از صنعت گران کشور ما مبادرت در ساخت این دستگاه های بدون شخم کردند .که این ها موقیت و توان متخصصات ما را نشان میدهد و میزان بهره وری و ورود صنعت و علم به بخش کشاورزی و قطعا کافی نیست و باید تقویت شود .

4-در تدوین سیاست های اصلی و برنامه های اجرایی در بخش کشاورزی به چه اولویت هایی باید توجه داشت ؟

از نظر من بزرگترین اولویت کشور به چند بخش تقسیم می شود:

1-دقیق تر کردن آمار بخش کشاورزی

2- پتانسیل یابی ، مشخص کردن پتانسیل های بخش کشاورزی

3- تهیه استراتژی و بُردار غذای مردم کشور

4- تدوین چشم اندازهای مبتنی بر قوت و تقویت ملی که باید صورت گیرد

5- توان ملی و زمان بندی این ها که ضرورت ویژه ای است

و در قسمت آخر اینجا یک سیستم پایش و کنترلی قوی در وقت ضروری

این یک مسائله عملیاتی در بخش کشاورزی  است و می بایستی مورد تقدیر قرار بگیرد . و از طرف دیگر اولویت های دیگری است که باید در این بخش وجود داشته باشد حرکت سرمایه ها و وجود توانمندی های فارغ التحصیلان کشاورزی و اشتغال زایی و دادن آموزش در بخش کشاورزی و جامعه دارایی های کشور و همچنین حرکت به سمت و سوی فعالیت های کشور .

خوشبختانه فعالیت اخیر دولت محترم مبادرات به ایجاد کارگروه توسعه بخش کشاورزی کرده که این کارگروه در سطح ملی با هدف ایجاد اشتغال شروع به کار کرده است .رئیس جمهور و تقریبا هفت وزیر  یا سازمان های مختلف زیربط در استان ها هم به سیاست استاندار و سازمان ها و وزارت خانه های دیگر  و از طرفی حرکت به سمت و سویی که در استان ها حق درصد توجه شده است و در ظاهر بودجه های مناسبی هم در نظر گرفته است و همه ی این ها یک بخش ضروری است که در جهت بخش کشاورزی هم جهت و هم سو می باشند .

5-رویکردهای حمایتی از فعالان عرصه کشاورزی به عنوان بزرگترین حوزه فعالیت بخش خصوصی در کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟

به نظر من هنوز بحث هایی وجود دارددر اجرای کامل اصل 44 قانون اساس و حمایت های لازم برای استفاده از وظایف اقلیت گری دولت و بخش خصوصی ، به رسمیت شناختن بخش خصوصی و دادن وظایف دیگر . من فکر میکنم علاوه بر تمهیداو ویرایش ویژه و مثبتی که به سمت بخش کشاورزی و در پی چند سال گذشته در دوران آقای دکتر احمدی نژاد به ویژه این کار اخیرشان وجود داشته و همچنین تشدید فعالیت ها و کارها امیدوار خواهیم بود کمسیون کشاورزی بتواند به صورت ویژه این وظایف را انجام دهد اما باید توجه داشت که تمام این حرکت ها می بایست بر اساس اصول پایداری باشد و امر توسعه توجه به توسعه پایدار  باشد دورنمای حرکت ما می بایستی الگوی مقام معظم رهبری در ارتباط با الگوی اسلامی ایرانی و پیشرفت دادن در متن نظر تمام برنامه ریزان قرار بگیرد .

6-برای بهبود پیاده سازی قانون هدفمند سازی یارانه ها در بخش کشاورزی چه نکاتی را پیشنهاد می نمایید؟

اولا باید دقت شود که بخش کشاورزی در تمام دنیا تقریبا یارانه می شود ، به عبارت دیگر هدفمند شدن یارانه باید اساسی و با تدبیر صورت گیرد .این برنامه هدفمندسازی یارانه ها به صورت های خاص باید ، به آن توجه شود و قطعا حذف یارانه برای کشاورزی یک سم مهلک و ضربه شدید در امنیت غذایی خواهد بود .

 اما هدفمند شدن یارانه می تواند به بسیاری از فعالیت ها در بخش کشاورزی کمک کند و اصراف و ضایعات در این بخش کاهش پیدا کند. و از طرفی دیگر ما شاهد این باشیم که یارانه ها به سمت و سوی کسانی برود که توان بالا بردن بهره وری را دارد . و همچنین به سمت کسانی برود که الگوی کشت مناسبی داشته باشد.

یارانه ها باید هدفمند شوند و با می بایستی در مناطق محرومی برود که توان استفاده مناسب از این سیستم را ندارند و دچار محرومیت و عقب افتادگی هستند .دولت باید دست آن ها را گرفته که این قشر در بخش کشاورزی کم نیستند . بخش کشاورزی بستر بسیاری از انسان های متعهد ، مومن و پاک است .

مسائله سوم در یارانه ها این است که ما باید به یارانه نکاشت هم توجه کنیم .جایی که مثلا میزان آب مصرفی آن را کم میکنیم و یا مناطقی که دارای کمبود شدید آب و فرسایش کمبود شدید خاک است و بر اساس اصول پایداری که نباید کشت صورت بگیرد باید یارانه نکاشت هم داده شود .

هدفمندسازی یارانه در بخش کشاورزی :

1- یارانه در بخش کشاورزی برای تامین غذا ضرورت ملی است .

2- یارانه می بایستی هدفمند شود و این هدفمندی باید به طرف استفاده بهینه از منابع باشد . یعنی پول باید در جایی مصرف شود که پشت آن تولید خوب اتفاق افتاده باشد .

3- هدفمند سازی یارانه ها به طریقی باشد که ما محرومیت سازی کنیم و عقب افتادگی های بخش کشاورزی که تا پیش از انقلاب بسیار بالا بوده است با استفاده از یارانه به درجات بالایی برسد.

4- برای حفظ منابع پایه ی کشور  می بایستی حتی مورد استفاده یا حذف یارانه نکاشت یعنی دادن پول و تامین مخارج زندگی در مناطق بحرانی برای کشاورزان ضروری است.

7- مهندسین بسیجی در بخش کشاورزی چگونه می توانند نقدآفرینی کنند؟

روحیه ی بسیجی و روحیه ی جهادی در حرکت جهادی در یک بعد هستند و در بسیاری از مواقع می شود این ها را یکی دانست . به صورت کلی یک فرد بسیجی دارای یک روحیه جهادی است و یکی از مولفه ها با توجه به مواجه با استکبار جهانی و عقب ماندگی جهان سومی ما یک راه حرکت موفقیت داشتن روحیه جهادی است و قطعا مهندسین بسیج و نیروهای بسیجی مهندسی ما در اعتلای کشور دارای یک جایگاه ویژه است و این جایگاه در گرو حرکت های بسیجی و داشتن روحیه بسیجی و به کارگیری و توجه مهندسین ما هستند .

8-رویکرد جهادی در عرصه کشاورزی کشور را چگونه می توان تعریف و نهادینه سازی نمود ؟

رویکرد جهادی و آغاز هفته جهاد کشاورزی با توجه به دستور امام راحل بوده است که به دستور ایشان در سال 58  تشکیل شده است . و در واقع حرکتی که شروع شد یک حرکت جهادی بود . حرکت جهادی یعنی حرکتی مبتنی بر ایمان و عقیده که خستگی ناپذیر ، دلیر و علمی است و این دیدگاه ، دیدگاهی فرهنگی است که می بایستی این فرهنگ در کشور نهادینه شود . با توجه به اینکه ما در جهان امروز هم عقب ماندگی های خاص جهان سومی های خود را داریم و هم به خاطر حق گویی و مخالفت ویژه ای که نسبت به استکبار جهانی داریم و همچنین دیدگاه ویژه ای نسبت به عدالت خواهی داریم ، می بایستی دقت شود که ما جز رویکرد جهادی نمی توانیم با این مسائلی که هست جلو برویم و کشوری پیشرفته و آباد داشته باشیم .گر چه هر جا که ما به دیدگاه الهی و اسلامی چنگ زدیم و دنباله رو فرامین مقام معظم رهبری و امام راحل بودیم ، توفیقات بسیار بالا بوده است و قطعا داشتن روحیه ی جهادی یکی از راهکار های ویژه  می باشد که بدون وجود این روحیه ، کار ما بسیار سخت ، طولانی و خارج از موفقیت خواهد بود .

معصومه احمدی