به گزارش آوای سیدجمال، موضوع توافقات اخیر چین با کشورهای عربی جدای اینکه به اذعان همگان بر مبنای منافع ملی دو طرف صورت گرفته است، از چند زاویه دیگر نیز می تواند مورد ارزیابی قرارگیرد:

اول اینکه دلار برای امریکا یک اهرم فعال اقتصادی است و به تعبیر جوزف نای در کتاب قدرت هوشمند، یکی از ابزارهای قدرت هوشمند امریکا همین دلار است.

در انجا جوزف نای چین را مثال اورده و عنوان میکند اگر چه چین تبدیل به قویترین و اصلی ترین رقیب اقتصادی امریکا شدهاست ولیکن از انجائیکه چین سپرده های خود را از طریق خرید اوراق بهادار، انهم به میزان ۲۸۰۰میلیارد دلار در امریکا ذخیره کرده است،به چین اجازه نمیدهد رقابتی را شروع کند تا نرخ دلار کاهش پیدا کرده و از طریق کاهش ارزش دلار به اقتصاد امریکا ضربه بزند، زیرا رقابتی که باعث شود نرخ دلار کاهش پیدا کند مساوی است با کاهش ذخیره دلاری چین، پس مسیری را انتخاب نمیکند که منتهی به کاهش سرمایه خودش شود و با این حساب دلار برای امریکا کارکرد سپردفاعی در برابر سیاستهای رقابتی ایجاد نموده است.

حال در دنیای رقابت و تضاد منافع، چین بایستی کدام مسیر را انتخاب نماید تا از آسیب های احتمالی صدمه نبیند و همزمان با رقیب سرسخت خود رقابت کند؟

طبیعی است که سرمایه گذاری در کشورهای عربی و ایران انهم در حدود هزار میلیارد دلار میتواند گزینه ای مناسب باشد.

دوم اینکه چین در اکثر ادوار تاریخ خود، سیاست تعامل گرایی را انتخاب نموده است، زیرا عقبه تئوریک این تمدن، مبتنی بر فلسفه کنفوسیوسیزم است، نهایت تعالیم این مکتب، سیاست مسالمت امیز و تعامل گراست، برخلاف قرائتی که غرب از مسیحیت تولید ساخته و تمامی تهاجمات فرهنگی سیاسی و اقتصادی خود را به پشتوانه نظریه پردازان این خوانش ها طراحی و اجرا نموده است.

به همین جهت در بازی تعامل سازنده و یا جنگ تمدن ها اسلام با تمدن کنفوسیوس می تواند وارد تعامل سازنده شود و با سابقه ی بیش از دویست سال خصومت یکجانبه غرب مسیحی با مسلمانان(تا قبل از اتفاقاتی که در اندلس صورت گرفت و بویژه بعد از انقلاب کبیر فرانسه که جریان نظامی این انقلاب، به فرماندهی ناپلئون بناپارت مصر را فتح کردند، تعامل مسلمانان با اروپائیهای مسیحی، تعامل فعال بود ولیکن از این زمان به بعد تعامل یکسویه بوده در نتیجه غرب بر اثر انفعال مسلمانان وارد استعمار شد)و اصرار غرب بر استمرار خصومت، عملا همکاری سازنده بین دو تمدن اسلامی و مسیحی راه به جایی نخواهد برد، پس می توان همکاری های چین با کشورهای عربی را از منظر همکاری سازنده تمدنی تفسیر کرد و امیدوار بود که در اثر این تعاملات از این پس شاهد تولید جریانهای سلفی مانند القاعده و داعش از درون سرمایه های انسانی کشورهای عربی نباشیم،زیرا تا کنون درآمدهای کشورهای عربی در کشورهای دیگر مانند افریقا، افغانستان و سوریه و عراق با طراحی غربی ها، هزینه تولید فرقه های تندرو می گردید که کمترین بازخورد آن برهم زدن نظم و امنیت موجود منطقه است،ولیکن قطع و یقین در خلال این سرمایه گذاری چینی ها به دنبال تثبیت بازگشت سرمایه گذاری خود به پیامدهای مخرب عملکرد سوئی که عرب ها به رهبری عربستان انجام داده اند، توجه خواهند داشت و تضمین لازم برای عدم تکرار این رویه را مد نظر می آورند.

سوم اینکه در نظم چند قطبی پیش از فروپاشی قدرت ابرقدرتی مانند امریکا و جلوگیری از صدماتی که خلائ قدرت،یک ابر قدرت در نظام بین الملل ایجاد میکند بایستی چاره اندیشی کرد، درست است که در نظام بین الملل برای بیشتر بازیگران،نظم چند قطبی بهتر و ارجح تر از نظم تک قطبی است ولیکن بدون برنامه و تعریف جایگزین یا جایگزین ها وارد نظم تک قطبی شدن می تواند مخرب باشد،پس توزیع قدرت از مسیر توزیع ثروت، یکی از گزینه های بدیل این مسئله است و چه جایی بهتر از آسیای غربی و خلیج فارس که از چند جهت دارای ویژگیها و مزیت های ژئوپلوتیک و ژئواستراتژیک است و بر همگان آشکار است که موقعیت و شرایط ایران بلحاظ جغرافیا،نیروی انسانی توان فکری،صنعتی و دیگر سرمایه های بالقوه و بالفعل در قابل مقایسه با دیگر کشورهای همسایه از مزیتهای بیشتری برخورداراست.

در نتیجه بهتر است قبل از اینکه با بدعهد خواندن چینی ها با رویکردی ساده انگارانه و رسیدن به یک پاسخ بدبینانه، به این تحولات با دید مثبت نظر افکنیم و به این موضوع فکر کنیم که در کلان قضیه ما با این کشورهای عربی در یک منطقه جغرافیایی زندگی میکنیم و دارای قرابت فرهنگی هستیم و اگر باز دقت کنیم مدیریت خوانش ایدیولوژی فعال تعامل گرای اسلامی بعد از انقلاب بدست ایران اسلامی بوده و از کرانه های دریای مدیرترانه تا سواحل دریای سرخ انرژی نیروهای بومی منطقه با محوریت ایران فعال شده است و کسی نمی تواند این مزیت پیشگامی را در تعامل بین تمدنی، از ایران سلب کند.

از طرفی خلا حضور ابرقدرتی که به پشتوانه میلیتاریسم، اقتصاد خود را پیش برده است، قطعا خلا نظامی ایجاد میکند و پرمسلم است در منطقه هیچ کشوری توانمندیهای نظامی ایران را ندارد و نمی تواند داشته باشد، حتی با کمک دیگران،پس بعد از خروج نیروهای نظامی امریکا از منطقه، ان کشوری که در منطقه استعداد جایگزین شدن را خواهد داشت نیروهای ایران است،برای همین است که اکنون در طراحی های استراتژیک نیروی دریایی ایران به حضور در آبها و ابراههای بین المللی می اندیشد و بخشی از این راهبرد را وارد فاز اجرا کرده است همین امر در بازیهای منطقه ای و جهانی امکان بازیسازی بیشتری را فراهم میکند و در خلائ حضور قدرت سابق نقشی را که در گذشته امریکا برای ایران در نظر گرفته بود اینبار خود ایران به پشتوانه توانمندی بومی خود در منطقه ایفا خواهد کرد و هیچ دولتی نمی تواند حضور و قدرت این برادر بزرگتر را نادیده بگیرد و همکاری سازنده بهترین راهبرد ممکن برای دیگران با این برادر ارشد خواهد بود.

دیگر اینکه تا کنون کشورهای منطقه در مباحثی مانند صنعت توریسم از جمله توریسم پزشکی و واردات، نیازمندیهای خود را از اروپا و امریکا تامین میکردند،با بالارفتن قدرت خرید کشورهای منطقه، و توجه هرچه بیشتر به مزیتهای گردشگری، پزشکی و کشاورزی ایران، می تواند بخش قابل توجهی از این درامدها در داخل ایران جذب شود.

نکته اخر اینکه در جهان پویا انچه که به ما توان و امکان رقابت می دهد فعالسازی مزیتهای بالقوه است و شکار فرصتهایی که بمانند ابر سیال و زودگذر است و به این امر توجه داشته باشیم که چینی ها در دوران روحانی همین تیم را بلکه با حجم و اشتیاق بیشتری روانه ایران کردند و انزمان در راس قوه مجریه ما، کسانی حاضر بودند که قدر این فرصت را نشناختند و تاسف خوردن فعلی نیز هیچ آورده ای برای ما نخواهد داشت و بهتر است بسمتی حرکت کنیم که بتوانیم در این تعاملات، نقش فعال و سازنده داشته باشیم و توانمندی های خود را هرچه بیشتر به فعلیت برسانیم و دید خود را نسبت به تحولات وسیع ساخته و هر تهدید احتمالی را با استفاده از ظرفیتهای بی نظیر خود، تبدیل به فرصت کنیم.

هوشنگ نادری

انتهای پیام/ن