به گزارش آوای سیدجمال، مزاج از نظر لغوی به معنی در هم آمیختن است. هر جسم مرکبی از هر چهار رکن تشکیل شده است و اختلاف مقدار این ارکان در اجسام، آن ها را از یکدیگر متمایز می کند.

مزاج در طب سنتی به معنی کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه آمیختن ارکان با یکدیگر و فعل و انفعال آن ها در یک جسم مرکب به وجود می آید.

مقدار و نسبت موجود از هر کدام از این ارکان، تعیین کننده مزاج جسم مرکب خواهد بود.

در جهان آفرینش به تعداد موجودات جاندار و بی جان مزاج داریم.

انواع مزاج

مزاج انسان به دو دسته کلی تقسیم می شود:

مزاج ذاتی (جبلی، مادرزادی، مولودی یا جِبِلی): مزاج ذاتی مزاجی است که شخص با آن زاییده شده است.

مزاج اکتسابی (عارضی یا عرضی): مزاج عارضی مزاجی است که در اثر تغییر مزاج ذاتی توسط عواملی هم چون فصل، سن، جنس، مکان زندگی، اعراض نفسانی و … به وجود آمده است.

نکته مهم: ملاک تمام ویژگی ها برای شناسایی مزاج یک فرد، مزاج ذاتی یا جبلی وی است، لذا مواردی که در ادامه به آن اشاره می شود مربوط به این قسم از مزاج است.

ویژگی افراد صفراوی مزاج با طبع گرم و خشک

این افراد لاغر اندام هستند اما مفاصل و استخوان‌ بندی درشت و برجسته دارند.
پوست گرم و خشکی دارند.
رنگ پوست و سفیدی چشم آنها کمی به زردی می‌زند.
موهای پر پشت و سیاه و گاهی مجعد دارند و به علت حرارت و خشکی زیاد بیشتر مستعد تاسی سرند.
خشکی دهان و عطش فراوان دارند.
خیلی گرمایی هستند و در تابستان اذیت می‌شوند.
استعداد این را دارند که با خوردن خوراکی‌های خیلی گرم دچار خارش و کهیر شوند.
تمایل به خوردن ترشی‌ها (سرکه، تمرهندی و لواشک) دارند.
تمایل به خوردن سردی‌هایی مثل خیار، کاهو و هندوانه دارند.
تمایل به خوردن شیرینی در آنها کم است.
نبض پر و قوی دارند.
عروق برجسته در دست دارند.
این افراد زود عصبانی شده و زود هم عصبانیتشان فروکش می‌کند.
بسیار با انرژی و پر تحرک هستند.
افراد باهوش و زیرک هستند و همچنین پر حرف.
در کارها چالاک و سریع هستند.
افراد دقیق، منظم و تیزبین هستند.
میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر دارند.
پیوسته، سریع و بلند صحبت می‌کنند.
خوابشان کم و سبک است.
معمولاً یبوست دارند.
از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردار هستند.
روابط اجتماعی آن‌ها قوی است.
عجول و بی‌قرارند.
اصولاً از لحاظ اعمال بدنی و خصوصیات حیاتی از قدرت بالایی برخوردارند.

توجه!!!!
خوراکی‌ های سازگار و ناسازگار صفراوی مزاج‌ها

علائم غلبه خلط صفرا

اگر تعادل میان اخلاط و مقدار آنها یا کیفیت هر یک از اخلاط بهم بخورد، موجب بیماری در بدن می شود یا به عبارتی موجب غلبه یک خلط بر اخلاط دیگر در بدن می شود که می بایست مورد درمان قرار گیرد. در ذیل علایم غلبه خلط صفرا ذکر شده است:

دستگاه مربوطه صفرا
رنگ پوست زرد گون یا گندم گون روشن
رطوبت پوست خشک بویژه در صورت و دست
منافذ پوست گاهی درشت یا ریز
گرمی و حرارت پوست گاهی سرد گاهی خیلی گرم
رنگ مو خرمایی-مشکی
ضخامت مو کلفت
پیچش مو با فر درشت
نرمی و چربی پوست چرب و خشک
پراکندگی مو در بدن کم
ریزش مو در سر ریزش موی جلوی سر
رنگ چشم میشی
رنگ اسکلرا سفید مایل به زرد
رنگ لب گاهی قرمز با لب ترک خورده
برجستگی شکم کمی برجسته
استخوان‌بندی شانه‌ها متوسط و کمر و ساق کمی پهن
اندام باریک متوسط
برجستگی عروق رگ‌های نیمه آشکار و درشت
عضلات اندام ماهیچه‌های کشیده و متوسط
گرمی و حرارت دست گرم
گرمی و حرارت پا گاهی سر و گاهی گرم
رنگ زیر ناخن قرمز و زرد