به گزارش آوای سیدجمال، جشن یلدا از آئین‌های باستانی پارسیان با قدمت چند هزارساله است که هر سال در آستانه آغاز سرمای شدید و ورود به فصل زمستان برگزار می‌شده است.

در ایران باستان رسم بوده که مردم، شب یلدا را که نماد "سردی و تاریکی" به شمار می‌رفته با دور هم جمع شدن، روشن کردن هیزم، صحبت کردن و شاهنامه خوانی یا قصه گویی سپری می‌کرده‌اند.

زنان خانواده هم خوراکی‌های مختلفی که با سلیقه خود از تابستان تهیه کرده بودند شامل میوه‌های خشک، کشمش و مویز و انواع تخمه را به همراه کدو، هندوانه و انار داخل طبق مسی بر کرسی می‌گذاشتند تا جوان‌ترها و فرزندان، دورهمی شادی را کنار بزرگترهای خانواده و سالخوردگان تجربه کنند.

در همدان شب چله آداب و رسوم جالبی داشته است که در کنار قصه گویی اجرا می‌شده است؛ برنامه‌هایی چون "فال انگشتر"و "فال سوزن" به دورهمی خانوادگی تنوع می‌بخشیده است.

در قدیم رسم بوده که شب پیش از یلدا، زن مؤمنه‌ای با کوزه از چشمه آب می‌آورده و آب عنصر مقدسی به شمار رفته و در همه ارکان زندگی ایرانیان نقش داشته است.

شب چله هر فرد، نشانه‌ای از خود مانند انگشتر، مهره، سنگ یا غیره را داخل کوزه انداخته و آن را به دست دختر بچه‌ای نابالغ داده و پارچه قرمزی روی سرش می‌انداختند.

در همین هنگام فرد باسوادی شروع به خواندن ابیاتی از شاهنامه، باباطاهر و غیره می‌کرد و همزمان با آن، دختر بچه، دستش را به داخل کوزه برده و شیئی را به‌طور تصادفی بیرون می‌آورد و صاحب آن شیئی، شعر را برای خود تعبیر می‌کرد.

در برخی روستاها هم فال سوزن می‌گرفتند به طوری که پارچه رنگی آب نخورده‌ای را دست دختر نابالغی داده و آن کودک همراه با شعرخوانی فرد باسواد برای افرادی که حاجت یا آرزویی داشتند، کوک می‌زد و اعتقاد داشتند که دعایشان اجابت می‌شود.

آنها هم که تازه عروسی در خانه پدر داشتند یا دخترشان تازه به خانه بخت رفته بود اگر می‌توانستند برایش "چله گانه" یا "نوبرانه چله" می‌بردند و مقداری میوه و خوراکی را بر طبق نهاده و به همراه تکه‌ای پارچه یا طلا برای او می‌فرستادند.

امسال هم دورهمی یلدا یا شب چله با حال و هوای ویژه‌ای همراه شده است زیرا پس از مدت‌ها انتظار، این آئین سنتی به عنوان به عنوان "نوزدهمین میراث ناملموس ایران" به طور مشترک با افغانستان در هفدهمین نشست کمیته بین‌ دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت جهانی شد.

به همین منظور اداره کل میراث فرهنگی استان با برگزاری مسابقه عکاسی در همدان و نمایشگاه صنایع دستی در ملایر نسبت به پاسداشت میراث کهن یلدا همت گمارده است.

نمایش زیبایی‌های یلدا با برگزاری مسابقه عکاسی

مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان در این باره می‌گوید: مسابقه عکاسی شب یلدا با هدف پاسداشت آئین‌ها و سنت‌های قدیمی ایران زمین با نگاه ساده و سنتی و نمایش ذوق و سلیقه کدبانوهای ایرانی برگزار می‌شود.

محسن جان جان می‌افزاید: مسابقه عکاسی شب یلدا شامل موضوعات کرسی آرایی، صنایع‌دستی، هنرهای سنتی و آداب و رسوم مردم همدان می‌شود.

وی بیان می‌کند: علاقه مندان به شرکت در این مسابقه می‌توانند حداکثر سه قطعه عکس را به همراه مشخصات خود و شماره تماس تا 5 دی به رایانامهHamedanravabet1@gmail.com ارسال کنند.

نمایشگاه یلدای مهر در ملایر

ملایری‌ها هم امسال آئین سنتی یلدا را با برنامه ویژه‌ای همراه کرده و با برگزاری نمایشگاه صنایع دستی، ذوق و هنر اهالی پایتخت جهانی مبل و منبت را به نمایش گذاشته‌اند.

رئیس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ملایر در این‌باره می‌گوید: نمایشگاهی با عنوان " یلدای مهر " به مناسبت فرارسیدن شب یلدا به همت میراث فرهنگی این شهرستان و مشارکت شهرداری و شورای شهر در سرای فرهنگ و هنر این شهرستان برگزار شده است.

ابراهیم جلیلی می‌افزاید: این نمایشگاه دارای 50 غرفه است که صنایع دستی ملایر با رنگ و بوی یلدا از 24 آذر تا 2 دی در آن به معرض دید علاقه مندان گذاشته شده است.

وی بیان می‌کند: در غرفه‌های نمایشگاه یلدای مهر، آثار منبت ریز، گلیم بافی، نقاشی و مینا کاری روی سفال، شیرینی خانگی، زیور آلات، خراطی، مروار بافی، آبگینه و سراجی سنتی به نمایش گذاشته شده است.