به گزارش آوای سیدجمال، اصلی‌ترین علامت COVID-19 مشکل تنفسی است. اما شواهدی نیز وجود دارد که نشان می‌دهند ویروس کرونا بر پوست و سایر اندام‌های بدن نیز اثر می‌گذارد. یادآوری می‌کنیم که علائم سه‌گانه در بیشتر موارد SARS-CoV-2 شامل تب، سرفه و خستگی می‌شوند که می‌توانند منجر به تنگی نفس شوند. برخی از بیماران ادعا می‌کنند حس بویایی خود را از دست داده و دچار قرمزی چشم‌ها می‌شوند.

فهرست علائم پاندمی جدید از همان ابتدا موضوعی مورد بحث بوده است. گاهی پزشکان و کارشناسان سلامت در مورد علائم مرتبط هشدار می‌دهند؛ اما نهادهای پزشکی هنوز این علائم را وارد پروتکل‌های خود نکرده‌اند. در موارد دیگر، نهادهای پزشکی، اطلاعاتی رد و بدل و منتشر کرده‌اند که می‌گویند بیماران باید طبق معیارهای جدید نیز ارزیابی شوند که البته سازمان بهداشت جهانی، درخواست آن‌ها را رد کرده است.

ایجاد شرایط ضدونقیض معمولاً در پاندمی‌ها دور از انتظار نیست؛ اما ما باید تلاش کنیم به نتایج قطعی‌تری در مورد COVID-19 دست پیدا کنیم زیرا هنوز نمی‌دانیم آیا افرادی که یک بار به این ویروس مبتلا شده‌اند دوباره مبتلا خواهند شد یا خیر. این را هم نمی‌دانیم که آیا موج جدیدی از عفونت‌ها در راه هستند یا نه، چون در حال حاضر کارشناسان در چین در مورد سهل‌انگاری‌های خود در سفت و سخت گرفتن قرنطینه‌ای که پشت سر گذاشته‌اند تردید دارند.

با توجه به این مسائل باید به جنبه‌ی درماتولوژی مربوط به SARS-CoV-2 توجه کنیم و از دو زاویه‌ی متفاوت آن را بررسی کنیم. اول این که باید ببینیم ویروس کرونا چگونه مستقیماً بر پوست اثر می‌گذارد، و دوم اینکه باید ببینیم پیامدهای قرنطینه برای پوست چیست.
 

آیا ویروس کرونا بر پوست اثر می‌گذارد؟

متخصصین پوست در تمام دنیا اتفاق‌نظر دارند که SARS-CoV-2 درموتروپیک نیست. یعنی ویروس کرونا مستقیماً روی پوست اثر نمی‌گذارد یا به عبارتی دیگر، به سلول‌های پوست نفوذ نمی‌کند.
اما در نشریه‌ی European Academy of Dermatology and Venereology به نمایندگی از طرف یک متخصص پوست ایتالیایی، در قسمت نامه‌ای به سردبیر نوشته شده، در میان بیمارانی که با علائم COVID-19 بستری شده‌اند، علائم پوستی نیز گزارش شده است. طبق این گزارش، 20 درصد از بیمارانی که این پزشک آن‌ها را معاینه کرده است، یکی از علائم زیر را داشته‌اند:

. بثورات پوستی اریتماتوز
. کهیر
. تاول

این تاول‌های پوستی طی دوره‌ی بستری بودن در بیمارستان یا بعد از آن بروز کرده بودند؛ اما ارتباطی با شدت عفونت نداشتند. هشدار این پزشک ایتالیایی بیشتر در مورد مراقبت‌ها و محافظت‌های لازم برای اجتناب از سرایت بیماری است. هر چند ثابت شده که این ویروس از طریق ترشحات تنفسی منتقل می‌شود اما این پزشک بر استفاده از محافظ‌های پوستی برای جلوگیری از تماس با ضایعات پوستیِ احتمالاً مرتبط با بیماری، اصرار دارد.
 

ویروس کرونا چگونه غیرمستقیم و از طریق قرنطینه بر پوست اثر می‌گذارد؟

مشکلاتی که ویروس کرونا می‌تواند برای پوست ایجاد کند، فقط مربوط به خود عفونت نیست. قرنطینه نیز پیامدهایی برای سلامت پوست دارد و می‌تواند منجر به اختلالاتی شود که ناشی از محدودیت‌های آن است. ضمناً مرتباً از محصولات شوینده و ضدعفونی‌کننده استفاده کردن و قرار نگرفتن در معرض نور خورشید نیز می‌تواند عواقب منفی برای پوست داشته باشد.

در این مورد می‌توانیم بگوییم، پاندمی ویروس کرونا غیرمستقیم هم بر پوست اثر می‌گذارد. مثلاً، مواردی از درماتیت ناشی از زیاد شستن دست‌ها و استفاده‌ی زیاد از ضدعفونی‌کننده‌ها مشاهده شده است. هم‌زمان، برخی از افراد گزارش کرده‌اند که به دلیل ساعت‌های طولانی در یک وضعیت نشستن دچار زخم فشاری (زخم بستر) شده‌اند.

تحریکات پوستی ناشی از استفاده از محصولات پاک‌کننده، چیز جدیدی نیست و تحریک پوست توسط مواد شیمیایی همیشه علت درماتیت بوده است، اما مشکل فعلی، استفاده‌ی بیش از حد از این محصولات است. بعضی از افراد دچار وسواس دست شستن شده‌اند و طی روز به مقدار و دفعات بسیار زیاد از ضدعفونی کننده‌ها استفاده می‌کنند.

مهم‌تر از همه‌ی این‌ها باید به مسئله‌ی قرار نگرفتن در معرض نور خورشید به عنوان یکی از پیامدهای قرنطینه شدن اشاره کنیم. وقتی ما تمام روز را در خانه سپری می‌کنیم، نمی‌توانیم به اندازه‌ی کافی از نور خورشید استفاده کنیم و همین باعث کاهش سطح ویتامین D در بدن می‌شود. ویتامین D نقش مهمی در سلامت پوست دارد و از سلول‌های پوستی ما و سوخت و سازشان محافظت می‌کند. بنابراین باید سعی کنیم تا جایی که لازم است در معرض نور خورشید باشیم. اگر نمی‌توانید بیرون بروید، به بالکن بروید یا پنجره‌ها را باز کنید و اجازه دهید دست‌کم چند دقیقه نور خورشید به پوستتان بتابد.
 

پوست افرادی که در کادر درمان مشغول‌اند

مسئله‌ی مهم دیگر متوجه کادر درمان و سلامت است. ابزار و تجهیزات محافظتی که پزشکان و پرستارها باید از آن‌ها استفاده کنند و بپوشند، به پوستشان آسیب می‌زند. تجهیزات حفاظت فردی توصیه شده که بخشی از پروتکل کنونی است شامل دستکش، ماسک، گان و کلاه اسکراب می‌شود. این تجهیزات می‌توانند باعث درماتیت و تحریک پوست در ناحیه‌ی صورت و دست‌ها شوند. ضمناً پوست سر ممکن است دچار فولیکولیت و درماتیت سبوره‌ای شود.

پرسنل درمان باید بعد از درآوردن تجهیزات محافظتی روتین مراقبت از پوست را جدی بگیرند که می‌تواند شامل خوب شستن دست‌ها برای پاک کردن اثر لاتکس و سایر موادی باشد که دستکش‌ها دارند؛ اما بهترین توصیه، دوش گرفتن و حمام کردن است.

استفاده از کرم‌های آب‌رسان نیز می‌تواند به مراقبت از پوست کمک کند؛ اما معمولاً در بیمارستان‌ها موجود نیست. طبق مطالعاتی که در بالا گفتیم، تنها 22 درصد از پزشکان و پرستاران در پایان شیفت کاری خود از کرم‌های آبرسان استفاده می‌کنند.

ویروس کرونا بر پوست ما و در نتیجه عادت‌های ما اثر می‌گذارد

ویروس کرونا چه مستقیم و چه غیرمستقیم بر پوست ما اثر می‌گذارد. شاید این اثر ناشی از عفونتی باشد که در سلول‌های خود پوست به وجود می‌آید؛ اما احتمال بیشتر این است که این تأثیر ناشی از اقدامات محافظتی و بهداشتی باشد. به هر صورت، واضح است که COVID-19 عادت‌های ما را تغییر داده است. خوشبختانه عادت‌های خوبی که در این بحران یاد گرفته‌ایم، ماندگار خواهند بود.