به گزارش آوای سیدجمال، آیا سیاست علم است؟   اگر علم را به رشته ای از دانش با مطالعه توده ای از حقایق و واقعیت ها که بطور منظمی متشکل شده و اجرای قوانینی را نشان میدهد تشبیه کنیم متوجه می شویم که سیاست را نمیتوان فقط علم دانست.

یعنی جنبه دیگری از سیاست وجود دارد که در حوزه (هنر) یا( فن) قرار میگیرد

-خصویات علم،چیست ؟

در نگاه کلی هر نوع دانایی و آگاهی در برابر نادانی علم دانسته میشود (Knowledge)اما منظور ازخصویات علم  ویژگی هایی است که علم تجربی و پوزیتیویستی (اثبات گرایی) دارد.. وآن علم تجربی(Science) است  که با حس پنجگانه انسان قابل درک است و دارای شرایط زیر است:

1-بررسی متغیرهای کمی  با آمار و ارقام ،

2-استدلالهایی که روابط دو پدیده را  توضیح دهد

 3-  توان  آینده نگری و پیش بینی

در مورد این که سیاست علم است یا فن دانشمندان اختلاف نظر دارند.

بعضی معتقدند سیاست علم است چون دارای اصولی است که میتوان آنها را فرا گرفت .در بخش علمی سیاست سیاست را میتوان به عنوان علم دولت یا به عنوان رشته ای از علوم اجتماعی که تئوری های سازمانها,حکومت و اعمال دولت را تجزیه و تحلیل میکند تعریف کنیم.

اگر بخواهیم دید خود را وسعت ببخشیم باید اعمال گروه ها , دسته ها و نهاد هایی را که کم و بیش از دولت جدا هستند ولی درصدد به دست آوردن قدرت ملی و رهبری اجتماعی هستند به این تعریف اضافه کنیم.مثل گروه های ذینفوذ مانند بازار ,جامعه پزشکان، جامعه فرهنگیان ,جامعه استادان دانشگاه,احزاب سیاسی,جامعه دانشجویان و... 

 ( گروه های ذینفوذ گروه هایی هستند که مثل حزب خواهان به دست گرفتن قدرت سیاسی نیستند بلکه در پی نقوذ بر افراد حقیقی و حقوقی سیاسی هستند.)

  عامل( کمّی) در علم مهم است ،که قابل اندازه گیری باشد .در علم سیاست ،قدرت و دولت وزیر مجموعه های دولت   مثل  انتخابات ، امنیت ملی ، منافع ملی ، بحران ها همه قابلیت اندازه گیری دارد .

مثلا میزان مشارکت سیاسی قابل اندازه گیری است. پس علم سیاست شاخصه کمی بودن را دارد.

نکته بعد  قابلیت پیش بینی بودن  است یعنی علم باید قابلیت پیش بینی داشته باشد مثلامیزان تاثیر پیام الیت های سیاسی بر مردم چقدر است؟یا پیش بینی پیروزی در انتخابات که با  نمونه گیری  و نظر سنجی ممکن است.

 تا حدود زیادی با روشهای علمی میتوان این گونه موارد را پیش بینی کرد.

اماتفاوت پیش بینی در علم سیاست و علوم دقیقه را نباید فراموش کرد.علوم دقیقه ترکیب کمتری دارد. یعنی علل بوجود آورنده یک پدیده محدود است و امکان پیش بینی در آن زیاد است.

اماعلوم انسانی ترکیب بیشتری دارد   (یعنی علل بوجود آورنده یک پدیده بیشتر است و دقت پیش بینی در آن کمتر است.)

مثال جوشیدن آب در 100 درجه یا هر شئ دیگر، اما در مورد علت انقلاب سلسله علل خطی ،  دوری، ذهنی ، عینی دور، نزدیک و ... وجود دارد .

بنا بر این  سیاست شناس شدن نیازمند تبحر در ترکیب علل مختلف یک پدیده است و دانش بالائی نیاز دارد زیرا شناخت  ادبیات  ، فرهنگ ، تاریخ ، انسان شناسی دین شناسی از ضروریات دانش سیاسی است .

 ادامه دارد....

حسن رحیمی روشن